Toch kan een goede hulpverlener, zoals een jongerenwerker, echt het verschil maken, vindt Hooge Venterink. Ze weet wie ze moet hebben en heeft zo haar eigen korte lijntjes in Twente. Met hulpverleners, leerplichtambtenaren en jongerenwerkers die bereid zijn om nét dat extra stapje te zetten. ‘Dat zijn de mensen die ik ’s avonds kan bereiken en die zaken geregeld krijgen. Maar er lopen ook veel flapdrollen rond. Je moet feeling voor dit werk hebben, hart voor deze kindjes.’

Over een flink aantal jongeren maakt hooge Venterink zich zorgen. Als zij dreigen af te glijden naar de criminaliteit, niet meer naar school gaan, is het zaak om er snel bij te zijn. ‘Anders ben je ze echt kwijt en dan hebben we met het zoveelste draaideurgeval te maken.’

Steeds meer zaken komen op het bordje van de politie terecht. ‘Het is soms lastig om jongeren in de juiste hulpverlening te krijgen, en we lopen ook tegen die wachtlijsten aan. En wij zijn er 24/7, terwijl veel hulporganisaties na 17 uur niet meer bereikbaar zijn.’

Extra stapje zetten

Vorig jaar liep een schoolmaatschappelijk werkster een paar dagen met haar mee. ‘Zij wist niet wat ze zag. Vooral die directheid in onze gesprekken viel haar op. Ik heb geen tijd voor geneuzel, hulpverleners hebben misschien vier sessies om vertrouwen te winnen en grenzen te stellen, ik moet dat doen in de 15 minuten dat ik ergens binnen ben.’

Een echt vaste aanpak heeft ze niet. ‘Elke zaak, elke jongere, elk gezin, is toch weer anders. De kunst is om mee te bewegen. Wat bij de ene jongere werkt, werkt bij de ander niet. Vertrouwen opbouwen, dat lukt soms, maar niet altijd.’

In 15 minuten

Schokkend? De jeugdcoördinator schrikt niet meer zo snel, maar ze spreekt de jongeren er wel op aan. ‘Het gaat ook vaak om groepsdynamiek - zie die maar eens te doorbreken. Dat kan ik als politieagent niet alleen. Daarom heb ik ook veel contact met jongerenwerkers. En als het even kan ook met de ouders. Dat zijn niet de makkelijkste gesprekken. Ouders hebben vaak géén idee wat zich allemaal in het leven van hun kind afspeelt. Kinderen zijn oesters, hè.’

Veel jongeren van nu kijken echt anders naar seks, zegt hooge Venterink. ‘Ik zie dit over de hele linie.’ Ze vertelt over een bepaald groepje dat de meiden ‘als een voorwerp’ gebruikt. ‘Dat moet zo’n grietje even een van de jongens pijpen, gewoon tegen een muurtje. De rest van de groep staat verderop te roken.’

Of dat andere geval: een jongen van nog geen 16 slaat zijn vriendinnetje regelmatig, knijpt haar keel dicht en dwingt haar tot seks. ‘Dat zijn geen normale handelingen voor een 15-jarige, daar gaat iets heel erg mis. Het is zo belangrijk om dat nu op te pakken, anders doet hij dat bij z’n volgende vriendin weer.’

Gedwongen seks

Vaak komen dit soort zaken toch op school aan het licht. Hooge Venterink ziet van alles voorbijkomen, veel aangiftes, veel ellende en verdriet. Geschokte ouders van wie de wereld instort, eerwraakzaken waarbij meisjes soms op een veilige plaats elders in het land moeten worden ondergebracht. Ouders die volledig door het lint gaan en ‘eisen’ dat een naaktfoto van hun dochter van internet wordt gehaald. ‘Maar zo werkt Facebook niet. Ik waarschuw jongeren er altijd voor: dit soort beelden krijg je niet van internet af, die blijven je altijd achtervolgen. Leuk, als je over tien jaar ergens gaat solliciteren.’

Ze spreekt jongeren aan over de gevaren van social media. ‘Maar ze zeggen allemaal heel goed te weten waar ze mee bezig zijn. Het overkomt iedere sukkel maar henzelf echt niet. Het is lastig om tot ze door te dringen. Totdat het misgaat. Ik weet dat er op scholen allerlei trainingen worden gegeven, maar of dat werkt? Ik weet het niet.’

Ook het onderwijs worstelt met die nieuwe grenzen. Leerlingen die met buikpijn naar school komen omdat ze worden gechanteerd met een seksfilmpje of foto, leerlingen die bij elkaar in het krijt staan, elkaar afpersen, met alle gevolgen van dien. Het gebeurt aan de lopende band. Hooge Venterink: ‘Op álle scholen speelt dit, van vmbo tot vwo.’

‘Meiden spreken af met iemand die ze net online hebben leren kennen. Als hij dan uit de trein stapt en vijf jaar ouder blijkt te zijn? Dan ga je toch niet moeilijk doen? Laatst nog een meisje, zij was al in een steegje buiten het station tegen de muur gezet.’

Social media

Het is een lastig dilemma voor veel agenten met een specialisme of ‘taakaccent’. Zo ook voor collega Leonie Klinkhamer, die even snel een bord tagliatelle opwarmt. Zij is wijkagent scholen, maar draait nu ook voortdurend noodhulpdiensten.

Klinkhamer herkent wat Hooge Venterink eerder vertelde over de grensoverschrijdend gedrag bij jongeren. ‘Ze worden jonger, harder en zijn moeilijker aan te spreken. Hoe oud was die jongen ook alweer van die overval? Hooge Venterink knikt: ‘Ik had die avond dienst en we kregen een melding: overval op een tankstation.’ De jongen is later opgepakt. ‘14 jaar en dan pleeg je een overal met een keukenmes?’

Terug op het politiebureau. Even een bak koffie. Ze zwaait naar een collega. ‘Hé, we moeten het nog even over vuurwerk hebben?’ In de centrale ruimte klinken de oproepen van de meldkamer. ‘Aanrijding met letsel, gaan jullie daarheen?’ Een collega van Hooge Venterink houdt de eenheden en meldingen in de gaten. Het is een drukke avond. Maar wanneer niet?

Het basisteam Twente Noord kampt met capaciteitsproblemen. Hooge Venterink wijst naar een lange lijst namen op het whiteboard. Namen van collega’s die ziek zijn. ‘Bij het gros zit het emmertje vol. Ze zijn langdurig uit de running om allerlei redenen. We hebben op het moment echt te maken met een hoge uitstroom en de nieuwe collega’s zijn nog in opleiding.’

Daarom draait Hooge Venterink veel noodhulpdiensten. Tijd voor haar werk als jeugdcoördinator is er nauwelijks. ‘Dat is lastig, als het lukt probeer ik op een rustige avond toch jongeren op te zoeken of bij ouders aan te bellen. Maar ja, als er een melding komt, dan ben ik weg.’

Volle emmers

Ze kent de gezinnen waar allerlei problemen zich maar blijven opstapelen: laaggeletterdheid, intergenerationele armoede, families met een licht verstandelijk beperking. Kinderen die zichzelf opvoeden of voor een verslaafde moeder zorgen. Hooge Venterink zit vol verhalen. ‘In de ogen van deze jongeren mag ik dan 300 jaar oud zijn, ze voelen wel dat ik oprecht ben. En ik weet misschien niet alles over TikTok en al die andere nieuwe gekkigheid, maar ik kan wel dingen fixen. Zorgen dat jij als jongere uit een bepaalde situatie komt.’

Recht voor z’n raap

Het zijn zeker niet alleen de omgangsvormen van jongeren die veranderen. ‘Allerlei grenzen verschuiven. In leeftijd, ze worden steeds jonger, en harder. Ze bewapenen zich, lopen met een mes op zak. “Voor mijn veiligheid,” zeggen ze als ik ze erop aanspreek.’

Hooge Venterink schudt haar hoofd. ‘Jongen, zeg ik dan, kijk eens wat ik aanheb? Volgens mij ben ik voor die veiligheid - en niet jij, als 14-jarige. En weet je wat er gaat gebeuren als je in het nauw wordt gedreven? Dan ga je dat mes trekken. Natuurlijk is het nooit de bedoeling om iemand dood te steken, maar het lichaam kan daar niet tegen, hè.’

Niet lang geleden had ze in een dorp buiten Almelo precies zo’n zaak. Het slachtoffer overleefde het niet. ‘Je zult maar 15 of 16 zijn en iemand doodsteken. Daar gaat je toekomst.’

Jonger en harder

Het is misschien wel haar manier van spreken - het Twentse accent, recht voor z’n raap, nergens doekjes om windend - dat ervoor zorgt dat jongeren haar soms ’s avonds laat nog een appje sturen. ‘Ik heb er hier een paar rondlopen, die vertrouwen helemaal niemand meer. Ze hebben te veel hulpverleners zien komen en gaan, maar ze sturen mij wel een berichtje wanneer het niet goed gaat.’

Verder met het rondje door de stad. Het is er stil voor een koopavond. De regen houdt iedereen - ook de jongeren - binnen. In het overdekte winkelcentrum is het drukker. Een man met volgeladen fiets vraagt haar de weg naar de nachtopvang. Hooge Venterink checkt zijn identiteit en wijst hem de weg. Een straatje verderop steekt een kroegbaas zijn hand op. Almelo is - met 73.000 inwoners – toch een dorp.

Dat doet ze regelmatig. ‘Dat doet die van mij niet,’ is tegenwoordig de eerste reactie. In plaats van hun zoon of dochter toespreken, kiezen ouders veelal meteen de verdediging, vertelt ze. ‘Ook dat is echt veranderd. Maar ik sta niet zomaar voor de deur. Het is misschien toch zinvol om even naar me te luisteren.’

De 59-jarige agent is de jeugdcoördinator van basisteam Twente Noord van Politie Oost Nederland. Alle zaken waar minderjarigen bij betrokken zijn, belanden op haar bureau. En dat zijn er heel wat. Ze heeft de afgelopen ruim 35 jaar jongeren en de straat zien veranderen. ‘Ze zijn niet meer onder de indruk van een oudere persoon, een leerkracht of een agent. Het maakt ze niks uit.’

Hooge Venterink vertelt hoe een groepje jongeren veel overlast veroorzaakt op het terras van een bakkerij. ‘Ze laten zich echt niet aanspreken door het personeel. Altijd maar weer dat weerwoord. Echt heel vervelend.’ En over dat andere groepje, dat het ‘lollig’ vindt om een confettipopper bij een Chinese snackbar naar binnen te gooien. ‘Dat spul kwam dan ook nog in de frituur terecht.’ Ze heeft de ouders van de betrokken jongens opgezocht.

Niet onder de indruk

Het zijn vaak ‘dezelfde kopjes’ die hier avond aan avond rondhangen. Niet allemaal hebben ze het even gezellig thuis, weet ze. Ze kent de verhalen, de families. ‘Sommige ouders zijn zelf niet bij machte kinderen op te voeden. Ze zijn blij als zoon of dochter een paar uur thuis weg is.’ Een aantal van de jongeren die ze vanavond tegenkomt, woont niet meer thuis maar in een instelling. ‘Ook al heb ik een hele voorgeschiedenis met een jongere, dan zal ik die daar op straat nooit op aanspreken. Dat hoeven zijn vrienden allemaal niet te weten, toch?’ Ook dat is een kwestie van vertrouwen.

De schoenmaker steekt zijn hand naar haar op. Verderop bij de ingang van het winkelcentrum hangt een groepje jongeren rond. ‘Hey, hoe is het?’ Politieagent Thea hooge Venterink krijgt een boks van een blonde jongen. Het is donderdagavond, een regenachtige koopavond in Almelo.

Hooge Venterink loopt in de avond graag een rondje door het centrum. Even contact leggen met de jongeren, een praatje, een geintje. Vertrouwen win je niet zomaar, heeft ze net op het politiebureau verteld. Dat kost tijd. Misschien tegenwoordig nog wel meer dan vroeger.

Politieagent Thea Hooge Venterink, jeugdcoördinator in Almelo, heeft vaak maar een kwartiertje om het vertrouwen te winnen van een jongere. Toch lukt het haar om een band op te bouwen en kent ze de ‘kindjes’ op straat maar al te goed. Journalist Jessica Maas en fotograaf Mona van der Berg liepen een avond met haar mee.

‘Jongeren sturen mij een berichtje als het niet goed gaat’