‘Ik was een verlegen meisje toen ik hem ontmoette en hij was heel zeker van zichzelf. Dat trok me aan. Pas na een tijdje ontdekte ik hoe hij écht in elkaar zit. Hij kleineerde me in het bijzijn van anderen, schold me uit, reageerde agressief. Ik bleef hopen dat hij zou veranderen en werd zwanger. De zwangerschap was een hel, ik moest alles alleen doen, kreeg doorlopend dreigementen. Nadat de tweeling was geboren, gedroeg hij zich agressief naar onze zoons. Hij gooide ze in hun ledikant, negeerde hun huilen en werd boos als ze iets niet wilden eten. 

Toen hij steeds agressiever werd en me meerdere keren met de dood bedreigde, ben ik vertrokken. Hij dreigde dat ik de kinderen, die toen net 2 waren, nooit meer zou zien. Ik was doodsbang voor hem. Het is nooit officieel vastgesteld, toch weet ik zeker dat hij narcistisch is. Toen ik las over de kenmerken van narcisme bleek echt alles te kloppen. Een narcist heeft geen eigen kern, hij voedt zichzelf met anderen. Hij voelt geen empathie.’

Moeilijk te bewijzen

‘Door de scheiding bespaar ik mijn zoons een hoop ellende, dacht ik. Helaas is dat niet zo. Mijn ex manipuleerde tijdens de gesprekken met de mediator, wilde niet meewerken. Ik hield vast aan het standpunt dat het voor de kinderen veiliger was als ze bij mij zouden wonen. Hij saboteerde de gesprekken over een ouderschapsplan. Soms duurden die daardoor urenlang, dat gaf veel stress.

Uiteindelijk kwam er een omgangsregeling van 70 procent bij mij en 30 procent bij hem. Ze moeten dus nog steeds naar hem toe en dat beschadigt hen. Hij poetst hun tanden niet, geeft ze geen schone onderbroek. Hij zet ze onder de koude douche, sluit ze op in de badkamer en geeft ze chips als ontbijt. Als ze in een pretpark niet in de achtbaan durven, scheldt hij ze uit. Hij kreeg een relatie met de oppas en zei: “Ik heb een betere moeder voor jullie.” Ze maakten zelfs mee dat hij haar keel dichtkneep. Hoe bedreigend is dat voor een kind?’

‘Als mijn zoontjes thuiskomen na een bezoek aan hun vader, zeggen ze vaak: ‘Papa zegt dat jij niet van ons houdt. Dat jij niet onze moeder bent.’ Of: ‘Papa wordt soms ineens erg boos en dan weten we niet wat we fout deden.’ Als ze bij hem zijn geweest, zijn ze bijna vervreemd van zichzelf. Eerst moeten ze dan een paar dagen landen. En moet ik mijn moederschap verdedigen ten opzichte van mijn eigen kinderen. Zo schrijnend is de situatie nu al een paar jaar. Ik wil niets liever dan dat de jongens in veiligheid kunnen opgroeien. Dat ze dus niet meer naar hun vader toe gaan. Maar dat krijg ik - zelfs na al die jaren - niet voor elkaar. Instanties zien niet dat mijn ex een persoonlijkheidsstoornis heeft. Ik heb hem verlaten, dat pikt hij niet. Zijn levensdoel is om mij het leven zuur te maken. En de kinderen zijn daar ook de dupe van.’

In scène gezet?

Rode vlag

Moeder in de knel

Simone is niet haar echte naam

Koude douche

Agressief

Emotionele en psychische mishandeling is bovendien moeilijk te bewijzen. Als ik feiten op tafel legde, ging mijn ex daar vervolgens hard tegenin. Instanties beoordeelden ons als een stel in een vechtscheiding, ondanks dat ze de voorgeschiedenis kenden. Ze hadden niet in de gaten dat mijn ex een persoonlijkheidsstoornis heeft. We moesten als ouders naar een communicatietraining, werd gezegd. En gingen vervolgens voorbij aan dat de kinderen hulp nodig hebben. Schrijnend. Ik wil alleen maar dat mijn zoons beschermd worden en veilig kunnen opgroeien.’

‘Hoe moeilijk soms ook, ik vertel nooit iets lelijks over hun vader. De jongens moeten de ruimte voelen om mij te vertellen hoe het voor hen is. Ik laat hen zelf waarnemen en formuleren, leg hen niks in de mond. “Papa zegt dat hij ons gaat missen, maar waarom gooit hij ons dan tegen de muur aan?” vroeg mijn ene zoon laatst. Ik zeg dan: “Waarom denk je dat je vader dat doet? Wat vind je daarvan?” Het is moeilijk voor kinderen om daar een antwoord op te geven, want ze blijven loyaal naar hem toe. Maar ze gaan er in ieder geval over nadenken. Ik richt me op de kinderen, want op hén heb ik invloed. Niet op mijn ex. Dan gaat er alleen maar energie naar de verkeerde.’

Trampolinespringen

Ook praten we lang over dingen door. Bijvoorbeeld als hun vader heeft gezegd: “Mama wil jou niet.” Dan zeg ik: “Schat, denk je zelf dat dat zinnetje klopt?” “Nee, maar papa zei het.” Waarop ik vraag: “Wat is belangrijker: wat jij vindt of wat papa vindt?” “Wat ik vind,” antwoorden ze dan. “Precies, jij mag zelf zeggen wat je vindt, voelt en denkt,” antwoord ik. “En ik wil jou wél hoor, ik ben juist dol op je.”’

‘Als de jongens terugkomen van een paar dagen bij hem, wil ik dat ze zich weer verbonden gaan voelen met zichzelf. Daarom masseer ik hun voeten, ga ik met hen de natuur in en naar de pony’s. Ik zorg dat ze hun ei kwijt kunnen door met hen trampoline te springen, te tekenen en te schilderen. We lezen boekjes over grenzen stellen, je eigen lichaam ontdekken, dat je “ja” en “nee” kunt zeggen. Ik knuffel veel met ze als ze boos of verdrietig zijn. Als ze verdriet hebben, vraag ik: “Waar in je lichaam voel je dat verdriet? En kun je dat wegademen en een krachtig gevoel ervoor in de plaats zetten?”

‘Ik begeleid de kinderen zelf in hoe ze met de situatie kunnen omgaan. Ze krijgen geen hulp, want hun vader gaat daarmee niet akkoord. Ik lees er veel over, maar ben nog vaak onzeker over hoe ik mijn zoons begeleid. 

Het is niet alleen kind in de knel, ook moeder in de knel. Graag zou ik een plek hebben waar ik gehoord en gezien word in mijn worsteling. Gelukkig heb ik wat mensen om me heen die me adviseren in hoe ik mijn kinderen kan sterken. Mensen met dezelfde ervaringen als ik die al verder zijn in hun proces.’

‘Ik voel me de laatste jaren altijd een zeikerd als moeder. Dat doet iets met je. En niemand die ooit zei: “Goh mevrouw, hoe voelt ú zich?” Dat niemand je gelooft, is zo erg. Er was niemand die op een integere manier omging met mijn kwetsbaarheid. Niemand die naar míjn veiligheid keek, terwijl mijn ex me na de scheiding vele malen met de dood bedreigde. In plaats daarvan werd ik van dingen beschuldigd die niet waar zijn. Toen ik een geluidsopname van de kinderen liet horen van wat ze vertelden na een bezoek aan hun vader, kreeg ik te horen: dat kun je ook in scène hebben gezet.

Als je gescheiden bent, word je nog steeds als beide ouders aangesproken. Maar ik ben niet verantwoordelijk voor het doen en laten van mijn ex-man. Ik wil als moeder worden benaderd, niet als een geheel met de vader. Er wordt een behandeling aangeboden aan beide ouders. Terwijl de vader misschien wel eerst naar een agressietraining zou moeten. Daar moeten interventies op worden afgestemd.’

‘Het hele traject was traumatiserend. Ik ben bang dat veel hulpverleners onvoldoende zijn opgeleid voor vroegsignalering. Er zouden professionals moeten zijn die gespecialiseerd zijn in scheiding en partnergeweld. Iemand had de patronen in onze gesprekken moeten herkennen zodat er een rode vlag verscheen: hier is sprake van psychisch en lichamelijk geweld. Bij partnergeweld zet je toch niet dader en slachtoffer aan één tafel? Nu was de situatie steeds dat ik als aanklager werd gezien en hij zich als slachtoffer presenteerde. Het punt is dat mijn ex heel innemend kan zijn, daar ben ik ooit ook ingetrapt.’

‘Geen wonder dat mijn jongens onverklaarbaar gedrag vertoonden, en fysieke en geestelijke klachten kregen. Toen ze door de huisarts werden doorverwezen naar speltherapie wilde mijn ex geen handtekening zetten, zodat de therapie niet doorging. Ik kan dagen vertellen over wat ik allemaal heb geprobeerd. De huisarts, jeugdzorg, de GGD, de casusregisseur, de politie, Veilig Thuis: iedereen was betrokken, maar het leidde steevast tot niets. Omdat er niet genoeg bewijs was, maar ook omdat niemand keek naar het voortraject: partnergeweld.

Loyaal