‘Lange tijd was ik bang dat ik het niet eens zou kúnnen: voor kinderen zorgen. Ik heb immers geen goed voorbeeld gehad. Maar ik vind het juist heel fijn om er voor mijn jongens te mogen zijn. Het gaat gelukkig goed met hen, ze doen hun eigen dingen en zijn happy. Ze komen naar mijn man en mij toe met vragen en betrekken ons bij belangrijke keuzes die ze maken. Dat ze ons vertrouwen en ons advies waarderen, maakt me ontzettend blij. De zorg die ik vroeger voor mijn moeder had was heel anders. Bij haar móést ik. Bij mijn zoons is het mijn eigen keus.’

Boos ben ik niet meer op haar. Wat daarbij echt geholpen heeft, is de uitleg die ik kreeg van mijn oma en tantes – de moeder en zussen van mijn moeder. Zij vertelden dat mijn moeder altijd al moeilijk was. Door wat ze over haar zeiden, ging ik haar beter begrijpen. Ik heb geaccepteerd dat ze het niet anders kon. Het was geen onwil van haar, maar onkunde. Mijn familieleden zeiden ook: “Jij bent niet zo.” Dat steunde me, ik besefte dat ik het zelf beter kon doen.

Je kunt je verleden vertroetelen en elke dag met je meedragen. Dan beïnvloedt het je onbewust bij alles wat je doet. Liever probeer ik te accepteren wat er gebeurd is en de positieve kanten eruit te halen. Die keus heb ik.’

‘Op dit moment heb ik geen contact met mijn ouders. Mijn vader mis ik eigenlijk niet. Mijn moeder soms wel, vooral als er iets speciaals is rond mijn kinderen. Ik ben trots op mijn jongens, op hoe ze zijn als mens en hoe ze zich als adolescenten ontwikkelen naar volwassen mensen. Mijn oudste zoon gaat nu een hbo doen. Dat zou ik graag aan mijn moeder vertellen.

Mijn jongens staan gelukkig heel anders in het leven dan ik in mijn jeugd. Thuis kon ik niet mezelf zijn. Ik vertelde niet aan mijn moeder hoe het echt met me ging, dat ik het leven lastig vond en me ongelukkig voelde. Mijn zoons vertellen alles zonder angst of schaamte. Ik probeer ze mee te geven dat ze zichzelf moeten durven zijn, ook als iemand hun vertrouwen beschaamt. De situatie bepaalt niet hoe jij je gedraagt. En ik leer hen om te reflecteren en het gesprek aan te gaan: wat zijn de mogelijkheden, hoe staan jullie er zelf in? Dat heb ik geleerd tijdens mijn opleiding.’

‘Hoe moest ik zelf moeder zijn? Die weg vinden was best een worsteling. Ik liep er keihard tegenaan dat er dingen waren die mijn eigen moeder had laten liggen. Toen mijn zoontjes klein waren, was ik te beschermend. Ik zat er steeds bovenop. Na mijn eigen onveilige jeugd wilde ik het met mijn kinderen zo goed doen dat ik ging overcompenseren. Ik bleef bijvoorbeeld thuis omdat ik anderen niet op mijn kinderen wilde laten passen. Tot ik ontdekte dat ze juist genoten van een logeerpartij of spelen op het kinderdagverblijf. 

Ik weet dat ik mijn zoons moet loslaten, ze een eigen kijk op het leven moet laten ontwikkelen. Toch had ik er moeite mee. Doordat ik zelf te vroeg ben losgelaten, heb ik de neiging om ze te lang te willen beschermen. Afgelopen zomer ging mijn oudste voor het eerst zelf op vakantie, met vrienden naar Zeeland. Hartstikke leuk voor hem natuurlijk, maar voor mij was het erg spannend. Ik weet inmiddels dat mijn angst voor een groot deel verdwijnt als ik die tegenover hem benoem. Dan zeg ik: “Ik vind het spannend maar ik weet dat je het kunt.”

Al op jonge leeftijd moest ik voor mijn zusje en mezelf zorgen, en dus ook voor mijn moeder. In depressieve perioden lag ze in bed, dat was voor ons nog het beste te doen. Van haar manische perioden hadden we meer last, dan was ze enorm onberekenbaar. Dat vond ik als kind niet alleen moeilijk, ik werd er bang van. En steeds moest ik mijn gedrag aanpassen aan dat van haar. 

Ze kreeg wel medicatie en er waren hulpverleners betrokken. Maar met die medicijnen stopte ze vaak weer en hulpverleners praatte ze naar de mond, zodat er nooit echt goed werd ingegrepen. Ooit is ze een keer bijna opgenomen op een psychiatrische afdeling, waar mijn vader helaas een stokje voor stak. Als hij zou toegeven aan hulp, zou hij erkennen dat ons gezin een probleem had - dat wilde hij niet. Hij raakte verbitterd door de situatie. Toen hij zijn eigen bedrijf opzette, had hij geen steun van mijn moeder. Hij kreeg schulden en we kwamen met ons gezin in de schuldsanering. Daardoor werd de situatie nog moeilijker.’ 

‘Mijn moeder kon er niet voor ons zijn. Ze was psychiatrisch patiënt: hypochondrisch en bipolair. Haar gemoedstoestand was totaal onvoorspelbaar. Ik had een moeizame band met haar, met mijn vader trouwens ook.

Saskia is niet haar echte naam.