Tien jaar geleden schreef journalist Ditty Eimers er al eens een artikel over, onder de veelzeggende titel ‘Blauwe plekken op de ziel’. Dat artikel werd en wordt nog steeds heel veel gelezen. Blijkbaar raakt het aan een behoefte aan kennis, aan inzicht. Ook de noodkreet van kinderpsychiater Marcel Schmeets is nog altijd actueel: ‘Emotionele verwaarlozing moet een calamiteit worden. Als je wacht tot een kind problemen krijgt, is het vaak al te laat.’ 

De ramp is nog steeds gaande, het aantal kinderen dat psychisch mishandeld of verwaarloosd wordt, is niet afgenomen. Tegelijkertijd weten we steeds beter hoe schadelijk en langdurig deze vormen van kindermishandeling zijn. Niet alleen voor de kinderen zelf, maar ook voor de generatie na hen. 

Met dit magazine willen we een bijdrage leveren aan het calamiteitenplan. Je krijgt informatie over de gevolgen voor kinderen en over de redenen waarom ouders dit doen, tips voor hoe je kinderen kunt steunen en hoe je met ouders je zorgen kunt bespreken. Ik wens je veel inzichten en handelingsperspectieven toe om deze onzichtbare vormen van kindermishandeling zichtbaar te maken en te helpen de schade te beperken en te herstellen.

Psychische mishandeling, ook wel emotionele of geestelijke mishandeling genoemd, gaat over ouders die hun kind stelselmatig treiteren, uitschelden, isoleren of overvragen. Bij psychische verwaarlozing, ook wel emotionele of affectieve verwaarlozing, geven ouders stelselmatig onvoldoende aandacht of genegenheid, negeren de behoefte aan liefde, warmte en geborgenheid van hun kind.  

Soms wordt de pijn van een verwaarloosd kind zichtbaar voor de buitenwereld, bijvoorbeeld in teruggetrokken of juist ‘lastig’ gedrag. Maar de oorzaken, wat er thuis tussen ouder en kind gebeurt, blijven vaak verborgen. We vinden deze vormen dan ook vaak nog lastiger te herkennen dan de andere vormen van kindermishandeling. Zie ik het wel goed? Wat is precies ‘niet genoeg aandacht’? Dat hebben we toch allemaal weleens? Wat valt er dan precies onder? Maar ook: wie ben ik om vanuit mijn eigen waarden te oordelen over een ander gezin, met een andere cultuur of sociale context? Het zijn veelgehoorde twijfels.

‘Ik werd niet gehoord, niet gezien en niet gesteund.’ In die zin is alle pijn van jongeren en volwassenen die psychische vormen van kindermishandeling meemaakten, samen te vatten. Het gekleineerd worden, het gescheld, het gebrek aan aandacht en liefde zorgen voor een enorme emotionele pijn en eenzaamheid. En leiden tot gedachten als: ik ben niet goed genoeg. Ik had niet geboren mogen worden. Of: niemand houdt van mij. Emotionele pijn die vaak levenslang voelbaar blijft.