Annebet Nolen, Kijk eens (2023)
Leestips van Anja Dumoulin en Gerinda van Haaften
5 Tips van Anja Dumoulin en Gerinda van Haaften
Lees in Vakblad Vroeg meer over traumavrije medische zorg
Reflux
De moeder vertelde tijdens deze EMDR-behandeling aan haar dochtertje over hoe zij na de bevalling een sonde in haar neus had gekregen, dat ze langer in het ziekenhuis moest blijven. En hoe naar dat maagzuur moet hebben gevoeld. ‘De baby maakte toen een gek geluid en trok haar neusje op. Dat was heel bijzonder om te zien. Ik weet nog dat de behandeling op een vrijdag was en dat de moeder op maandag mailde: We hebben een ander kind.’
De jongste baby die Van Haaften in behandeling heeft gehad, was 8 weken. Ze ging heel hard huilen als ze in bed werd gelegd. ‘De moeder vertelde dat haar dochtertje veel reflux had gehad in het begin, maar dat was nu echt wel voorbij. Ik heb toen de moeder laten vertellen over de eerste weken. Vervolgens ga je zachtjes op de beentjes tappen.’
Het meisje vertelde in haar spel details die niet voorkwamen in het verhaal van de pleegmoeder
‘De moeder mailde ons:
We hebben een ander kind’
‘Als je er niet over kunt praten, dan heb je het vast niet opgeslagen, was het idee’
Experimenteren
Onderdeel van
Complex trauma
Brede klachten
The body keeps the score
Kijk eens: helen van jeugdtrauma in beeld
De illustratie aan het begin van dit artikel is afkomstig uit Kijk eens: helen van jeugdtrauma - in beeld van Annebet Nolen, een bundel met beelden en teksten over de kracht van liefde en contact bij het helen van levensingrijpende ervaringen.
De tekeningen van Annebet Nolen, psychosociaal therapeut en trainer, zijn gebaseerd op haar jarenlange zoektocht naar licht en ontspanning en mede geïnspireerd op de duizenden ontmoetingen met mensen en hun levensvragen in haar praktijk.
Het boek is hier voor € 35 te koop.
Stress herkennen bij jonge kinderen
Hoewel ze het zelf niet kunnen uiten, weten we uit onderzoeken dat stress uit de omgeving van jonge kinderen allerlei effecten kan hebben op hun (lichamelijke) ontwikkeling. Deze video en tabel van IMH Nederland laten zien welke signalen kunnen duiden op stress bij baby’s en jonge kinderen.
Bovendien maakte IMH Nederland deze folder voor ouders over de posttraumatische stress-reacties die je bij jonge kinderen kunt herkennen als zij trauma meemaken.
Onderzoek naar slachtoffers van Robert M.
Vionna Tsang van de Universiteit van Amsterdam promoveerde op onderzoek naar de effecten van seksueel misbruik bij zeer jonge kinderen (0-2 jaar) door Robert M. in een Amsterdamse crèche. Deze kinderen vertoonden acht jaar later nog altijd afwijkend gedrag. De problemen die zij hadden waren onder meer internaliserend of externaliserend gedrag, zorgelijk seksueel gedrag en hechtingsproblemen. Voor het onderzoek vulden 42 ouders van slachtoffers in een periode van acht jaar herhaaldelijk vragenlijsten in.
Augeo Magazine publiceerde eerder deze interviews met ouders en met behandelaars van slachtoffers en hun ouders. Twee behandelaars deelden hun ‘lessons learned’.
Lees ook het proefschrift van Tsang, getiteld The deepest wounds are the immeasurable (2024).
‘Het indrukwekkende Rood is ja van Sara Kroos gaat over het effect van misbruik op je latere leven.’
‘De roman Ga als een rivier van Shelley Read vertelt een aangrijpend verhaal over het offer dat een moeder brengt door haar kind af te staan.’
Ukkepuk gaat ergens anders wonen is een therapeutisch voorleesboek dat Anja Dumoulin zelf heeft uitgebracht. Over een klein kind dat uit huis geplaatst wordt. Voor 1 tot 7 jaar.
‘Een prentenboek dat kinderen echt kan helpen om te praten over nare ervaringen is Ik wil je iets vertellen van Lotte Hendriks en Dolly Warhol.’ Voor ca. 3 tot en met 6 jaar.
2.
3.
4.
5.
1.
Hoe jonger je kunt behandelen, hoe minder invloed een nare gebeurtenis kan hebben op de ontwikkeling van het kind, de interactie met de ouder en de gehechtheidsrelatie.
Wees je bewust van het kind in de kamer als ouders je iets heftigs vertellen. Hoe is het voor het kind om dit te horen? Kun je ouders helpen ondertitelen voor het kind?
Stimuleer ouders om veel uit te leggen en te praten met hun baby en jonge kind. Ook over eerdere gebeurtenissen, over operaties, over een ongeluk. Hoe voelden zij als ouder zich destijds?
Help ouders woorden te geven aan dingen die gebeurd zijn met het kind, ook al is het nog erg klein.
Vraag aan de ouders naar de levensloop. Wat heeft een kind allemaal meegemaakt? Hoe was de zwangerschap, de bevalling?
Dumoulin ziet de aandacht voor trauma-sensitieve hulp groeien. Ze komt steeds meer professionals in de eerste lijn tegen met een traumabril. ‘Maar we moeten niet doorschieten. Alle nare ervaringen hoeven geen trauma te worden. Wat voor de een traumatisch was, is dat voor de ander niet. Bij een kind dat moeite heeft met rekenen, hoeven we niet meteen op zoek naar nare gebeurtenissen in z’n babytijd.’
Ze schrikt soms van verhalen over hulpverleners die ook met EMDR experimenteren. ‘Dat vind ik gevaarlijk, je moet goed opgeleid zijn en zeker bij heel jonge kinderen weten wat je precies behandelt en hoe dat te doen.’ Van Haaften is het daar roerend mee eens. ‘Het is niet zomaar een keertje een baby tappen.’
Maar EMDR is geen tovermiddel, ook niet bij de behandeling van preverbaal trauma, benadrukken Dumoulin en Van Haaften. Het maakt onderdeel uit van ouder-kindtraumatherapie, waar in de voorbereiding wordt gezorgd dat zowel kind als ouder ruimte voelen om het trauma te kunnen verwerken. Dumoulin: ‘Daarna volgt de daadwerkelijke verwerking en in de integratiefase zorg je voor een goede inbedding van de verwerking en richt je je verder op de ouder-kindrelatie. Die relatie staat continue voorop.’
De experts pleiten voor meer aandacht voor preverbaal trauma. Ook in de medische zorg. Van Haaften heeft zelf jarenlang op de zuigelingenafdeling in een ziekenhuis gewerkt. ‘Wanneer een kind ernstig ziek is, dan gaat die medische zorg natuurlijk altijd voor. Als een arts zegt: dat kind moet nu geprikt worden, dan is dat nodig. Dan moet je niet over mogelijk trauma beginnen, maar ik pleit wel voor aandacht voor het gevolg. Niet alleen voor de ouders die doodsangsten hebben uitgestaan, maar ook voor de baby.’
EMDR kan herinneringen minder stressvol maken, meer ruimte creëren, maar het trauma werkt bij deze kinderen ook door in de onderlinge relaties, zegt Van Haaften. ‘De pleegouders moeten ook aan de bak om het vertrouwen te winnen dat op zo jonge leeftijd is beschadigd. Dat betekent vooral veel geduld hebben, goed luisteren.’
Na deze behandeling vulde een van de kinderen in haar spel alles aan; details die de therapeuten wel al kenden, maar niet in het verhaal van de pleegmoeder voorkwamen. Indrukwekkend detail: het meisje dat de situatie met een popje naspeelde, begon het popje vervolgens heel erg te troosten. ‘Dat was bij haarzelf destijds niet gebeurd.’ De collega’s krijgen zelf regelmatig nog kippenvel bij dit soort sessies.
Een baby kan chronisch trauma oplopen doordat hij bijvoorbeeld lang in het ziekenhuis heeft gelegen. Maar kindermishandeling geeft volgens Van Haaften een complexer beeld. ‘Want als een baby verwaarloosd of mishandeld is, dan is de gehechtheidsfiguur de pleger, de veroorzaker van het trauma. Zo’n onveilige thuisbasis heeft grote gevolgen. Vaak ook op latere leeftijd.’
Ook deze kinderen komen bij hen terecht. ‘De jeugdbescherming, jeugdvoogdij en pleeggezinnen weten ons te vinden. Zij hebben steeds vaker een traumabril op,’ ziet Dumoulin. Ze vertelt over een ernstige casus waarbij meerdere kinderen uit een gezin uit huis zijn gehaald. ‘Er was sprake van een heel beschadigde ouder die de kinderen veel pijn heeft gedaan. De kinderen kwamen bij ons in behandeling. Tijdens EMDR-behandeling vertelde de pleegmoeder over wat ze hadden meegemaakt.’ Zelfs de woorden van de pleegouders hebben effect, zien de therapeuten. Van Haaften verwoordt het mooi: ‘Het laatje met nare herinneringen gaat tijdens de behandeling open en dan kunnen we die nare ervaringen anders opbergen.’
Dumoulin en Van Haaften hebben tal van voorbeelden van hoe kinderen op latere leeftijd last kunnen krijgen van preverbaal trauma. Dit kan zich op allerlei manieren uiten. Van Haaften: ‘Als een kind al heel jong wat heeft meegemaakt, dan heeft het vaak heel brede klachten. We zien bijvoorbeeld prikkelbaarheid, bepalend en controlerend gedrag, veel regulatieproblemen, een ontregelend stresssysteem. Het blijft zich opstapelen.’ Dumoulin: ‘Het trauma heeft vaak ook gevolgen in de relatie met anderen. Als baby ben je natuurlijk ook helemaal afhankelijk van anderen.’
Daarom willen ze bij een intake alles weten over de eerste levensjaren van het kind én daarvoor. Hoe was de zwangerschap, de bevalling, hoe was dat prille begin? Van Haaften: “Een moeder zegt dan soms: “Oh, ja, Tom heeft vaker buisjes in zijn oren gekregen, maar dat is toch niet erg?” Of: “Ik heb zelf drie maanden in het ziekenhuis gelegen, maar toen was oma er altijd voor hem.” Wij luisteren anders naar deze verhalen. Alerter.’
Maar uit onderzoek uit eind jaren tachtig bleek dat tijdens operaties bij baby’s de hartslag en cortisolwaarde, dus de hoeveelheid stresshormoon, wel erg opliepen. ‘Er kwam in de periode daarna veel meer begrip en inzicht. Zo werd duidelijk dat baby’s die onverdoofd geopereerd waren veel heftiger reageerden op pijnprikkels, bij vaccinaties bijvoorbeeld,’ vult Van Haaften aan. ‘Toch een herinnering aan de nare ervaringen.’
The body keeps the score. De twee ervaren behandelaars zijn ervan overtuigd dat nare herinneringen op allerlei manieren in het lijf en brein worden opgeslagen. Dumoulin: ‘Als je dan weer iets ruikt, die pijn weer voelt of op een bepaalde manier wordt aangeraakt, wordt die oude angst weer wakker.’
Preverbaal trauma, het is een vrij nieuwe term. Nog niet zo heel lang geleden werd gedacht dat de allerkleinsten niet zoveel meekrijgen van heftige gebeurtenissen. Dumoulin: ‘Als je er niet over kunt praten, dan heb je het vast niet opgeslagen, was het idee. Er was nog veel onwetendheid over wat baby’s zouden meekrijgen.’
Na drie EMDR-behandelingen zagen we verandering.’ Het kind sliep beter en ook in de spreekkamer zag psycholoog Gerinda van Haaften verandering. Bleef ze de eerste keer heel dicht bij haar moeder, de tweede keer kroop ze al steeds verder de kamer rond. ‘Er gebeurt echt iets met EMDR, ook bij preverbaal trauma. Er komt meer ruimte, meer rust om te ontwikkelen.’
De baby werd bijna meteen naar haar geboorte uit huis geplaatst. Haar verstandelijk beperkte moeder kon niet voor haar zorgen. Ze wilde het kind niet. Tijdens de zwangerschap stompte ze zichzelf vaak in haar buik. Toen ze 11 maanden was, kwam het meisje met haar pleegmoeder in de praktijk van Anja Dumoulin. ‘Ze sliep niet. Ze kon maar niet tot rust komen, zoals ze ook in de buik nooit tot rust kwam. We hebben haar behandeld met EMDR, met hulp van haar pleegmoeder.’
Dumoulin legt uit: ‘De pleegouder gaf woorden aan wat er gebeurd is en hoe dat mogelijk voor het kind gevoeld kan hebben. Tijdens de behandeling belast je het werkgeheugen van het kind door bijvoorbeeld zachte tikjes, taps, op de beentjes te geven. Daardoor wordt de herinnering anders in het geheugen opgeslagen en het trauma verwerkt.
Anja Dumoulin
is psychotherapeut, GZ-psycholoog, EMDR-practitioner in opleiding tot supervisor en oprichter van KPJ Dumoulin in Zaltbommel, een praktijk voor specialistische GGZ voor kinderen, jongeren en hun ouders of verzorgers.
Gerinda van Haaften
werkt ook bij KJP Dumouli. Ze is gezondheidszorgpsycholoog, IMH-specialist en EMDR-practitioner in opleiding tot supervisor.
Zelfs de allerkleinsten krijgen iets mee van heftige gebeurtenissen, weten psychologen Anja Dumoulin en Gerinda van Haaften. Zij behandelen jonge kinderen met een zogenaamd preverbaal trauma - onder andere met EMDR.
‘Ook baby’s vullen laatjes met herinneringen’
Naar inhoudsopgave
Naar het volgende artikel
Deel deze pagina:
Scroll naar beneden
in de praktijk
6 min.
Jessica Maas
Naar inhoudsopgave
Deel deze pagina:
Kijk eens: helen van jeugdtrauma in beeld
De illustratie aan het begin van dit artikel is afkomstig uit Kijk eens: helen van jeugdtrauma - in beeld van Annebet Nolen, een bundel met beelden en teksten over de kracht van liefde en contact bij het helen van levensingrijpende ervaringen.
De tekeningen van Annebet Nolen, psychosociaal therapeut en trainer, zijn gebaseerd op haar jarenlange zoektocht naar licht en ontspanning en mede geïnspireerd op de duizenden ontmoetingen met mensen en hun levensvragen in haar praktijk.
Het boek is hier voor € 35 te koop.
Stress herkennen bij jonge kinderen
Hoewel ze het zelf niet kunnen uiten, weten we uit onderzoeken dat stress uit de omgeving van jonge kinderen allerlei effecten kan hebben op hun (lichamelijke) ontwikkeling. Deze video en tabel van IMH Nederland laten zien welke signalen kunnen duiden op stress bij baby’s en jonge kinderen.
Bovendien maakte IMH Nederland deze folder voor ouders over de posttraumatische stress-reacties die je bij jonge kinderen kunt herkennen als zij trauma meemaken.
Onderzoek naar slachtoffers van Robert M.
Vionna Tsang van de Universiteit van Amsterdam promoveerde op onderzoek naar de effecten van seksueel misbruik bij zeer jonge kinderen (0-2 jaar) door Robert M. in een Amsterdamse crèche. Deze kinderen vertoonden acht jaar later nog altijd afwijkend gedrag. De problemen die zij hadden waren onder meer internaliserend of externaliserend gedrag, zorgelijk seksueel gedrag en hechtingsproblemen. Voor het onderzoek vulden 42 ouders van slachtoffers in een periode van acht jaar herhaaldelijk vragenlijsten in.
Augeo Magazine publiceerde eerder deze interviews met ouders en met behandelaars van slachtoffers en hun ouders. Twee behandelaars deelden hun ‘lessons learned’.
Lees ook het proefschrift van Tsang, getiteld The deepest wounds are the immeasurable (2024).
Naar het volgende artikel
‘Een prentenboek dat kinderen echt kan helpen om te praten over nare ervaringen is Ik wil je iets vertellen van Lotte Hendriks en Dolly Warhol.’ Voor ca. 3 tot en met 6 jaar.
‘Het indrukwekkende Rood is ja van Sara Kroos gaat over het effect van misbruik op je latere leven.’
‘De roman Ga als een rivier van Shelley Read vertelt een aangrijpend verhaal over het offer dat een moeder brengt door haar kind af te staan.’
Ukkepuk gaat ergens anders wonen is een therapeutisch voorleesboek dat Anja Dumoulin zelf heeft uitgebracht. Over een klein kind dat uit huis geplaatst wordt. Voor 1 tot 7 jaar.
Leestips van Anja Dumoulin en Gerinda van Haaften
2.
3.
4.
5.
1.
Hoe jonger je kunt behandelen, hoe minder invloed een nare gebeurtenis kan hebben op de ontwikkeling van het kind, de interactie met de ouder en de gehechtheidsrelatie.
Wees je bewust van het kind in de kamer als ouders je iets heftigs vertellen. Hoe is het voor het kind om dit te horen? Kun je ouders helpen ondertitelen voor het kind?
Stimuleer ouders om veel uit te leggen en te praten met hun baby en jonge kind. Ook over eerdere gebeurtenissen, over operaties, over een ongeluk. Hoe voelden zij als ouder zich destijds?
Help ouders woorden te geven aan dingen die gebeurd zijn met het kind, ook al is het nog erg klein.
Vraag aan de ouders naar de levensloop. Wat heeft een kind allemaal meegemaakt? Hoe was de zwangerschap, de bevalling?
5 Tips van Anja Dumoulin en Gerinda van Haaften
Dumoulin ziet de aandacht voor trauma-sensitieve hulp groeien. Ze komt steeds meer professionals in de eerste lijn tegen met een traumabril. ‘Maar we moeten niet doorschieten. Alle nare ervaringen hoeven geen trauma te worden. Wat voor de een traumatisch was, is dat voor de ander niet. Bij een kind dat moeite heeft met rekenen, hoeven we niet meteen op zoek naar nare gebeurtenissen in z’n babytijd.’
Ze schrikt soms van verhalen over hulpverleners die ook met EMDR experimenteren. ‘Dat vind ik gevaarlijk, je moet goed opgeleid zijn en zeker bij heel jonge kinderen weten wat je precies behandelt en hoe dat te doen.’ Van Haaften is het daar roerend mee eens. ‘Het is niet zomaar een keertje een baby tappen.’
Lees in Vakblad Vroeg meer over traumavrije medische zorg
Experimenteren
Maar EMDR is geen tovermiddel, ook niet bij de behandeling van preverbaal trauma, benadrukken Dumoulin en Van Haaften. Het maakt onderdeel uit van ouder-kindtraumatherapie, waar in de voorbereiding wordt gezorgd dat zowel kind als ouder ruimte voelen om het trauma te kunnen verwerken. Dumoulin: ‘Daarna volgt de daadwerkelijke verwerking en in de integratiefase zorg je voor een goede inbedding van de verwerking en richt je je verder op de ouder-kindrelatie. Die relatie staat continue voorop.’
De experts pleiten voor meer aandacht voor preverbaal trauma. Ook in de medische zorg. Van Haaften heeft zelf jarenlang op de zuigelingenafdeling in een ziekenhuis gewerkt. ‘Wanneer een kind ernstig ziek is, dan gaat die medische zorg natuurlijk altijd voor. Als een arts zegt: dat kind moet nu geprikt worden, dan is dat nodig. Dan moet je niet over mogelijk trauma beginnen, maar ik pleit wel voor aandacht voor het gevolg. Niet alleen voor de ouders die doodsangsten hebben uitgestaan, maar ook voor de baby.’
Onderdeel van
EMDR kan herinneringen minder stressvol maken, meer ruimte creëren, maar het trauma werkt bij deze kinderen ook door in de onderlinge relaties, zegt Van Haaften. ‘De pleegouders moeten ook aan de bak om het vertrouwen te winnen dat op zo jonge leeftijd is beschadigd. Dat betekent vooral veel geduld hebben, goed luisteren.’
Na deze behandeling vulde een van de kinderen in haar spel alles aan; details die de therapeuten wel al kenden, maar niet in het verhaal van de pleegmoeder voorkwamen. Indrukwekkend detail: het meisje dat de situatie met een popje naspeelde, begon het popje vervolgens heel erg te troosten. ‘Dat was bij haarzelf destijds niet gebeurd.’ De collega’s krijgen zelf regelmatig nog kippenvel bij dit soort sessies.
Het meisje vertelde in haar spel details die niet voorkwamen in het verhaal van de pleegmoeder
Een baby kan chronisch trauma oplopen doordat hij bijvoorbeeld lang in het ziekenhuis heeft gelegen. Maar kindermishandeling geeft volgens Van Haaften een complexer beeld. ‘Want als een baby verwaarloosd of mishandeld is, dan is de gehechtheidsfiguur de pleger, de veroorzaker van het trauma. Zo’n onveilige thuisbasis heeft grote gevolgen. Vaak ook op latere leeftijd.’
Ook deze kinderen komen bij hen terecht. ‘De jeugdbescherming, jeugdvoogdij en pleeggezinnen weten ons te vinden. Zij hebben steeds vaker een traumabril op,’ ziet Dumoulin. Ze vertelt over een ernstige casus waarbij meerdere kinderen uit een gezin uit huis zijn gehaald. ‘Er was sprake van een heel beschadigde ouder die de kinderen veel pijn heeft gedaan. De kinderen kwamen bij ons in behandeling. Tijdens EMDR-behandeling vertelde de pleegmoeder over wat ze hadden meegemaakt.’ Zelfs de woorden van de pleegouders hebben effect, zien de therapeuten. Van Haaften verwoordt het mooi: ‘Het laatje met nare herinneringen gaat tijdens de behandeling open en dan kunnen we die nare ervaringen anders opbergen.’
Complex trauma
De moeder vertelde tijdens deze EMDR-behandeling aan haar dochtertje over hoe zij na de bevalling een sonde in haar neus had gekregen, dat ze langer in het ziekenhuis moest blijven. En hoe naar dat maagzuur moet hebben gevoeld. ‘De baby maakte toen een gek geluid en trok haar neusje op. Dat was heel bijzonder om te zien. Ik weet nog dat de behandeling op een vrijdag was en dat de moeder op maandag mailde: We hebben een ander kind.’
‘De moeder mailde ons:
We hebben een ander kind’
De jongste baby die Van Haaften in behandeling heeft gehad, was 8 weken. Ze ging heel hard huilen als ze in bed werd gelegd. ‘De moeder vertelde dat haar dochtertje veel reflux had gehad in het begin, maar dat was nu echt wel voorbij. Ik heb toen de moeder laten vertellen over de eerste weken. Vervolgens ga je zachtjes op de beentjes tappen.’
Reflux
Dumoulin en Van Haaften hebben tal van voorbeelden van hoe kinderen op latere leeftijd last kunnen krijgen van preverbaal trauma. Dit kan zich op allerlei manieren uiten. Van Haaften: ‘Als een kind al heel jong wat heeft meegemaakt, dan heeft het vaak heel brede klachten. We zien bijvoorbeeld prikkelbaarheid, bepalend en controlerend gedrag, veel regulatieproblemen, een ontregelend stresssysteem. Het blijft zich opstapelen.’ Dumoulin: ‘Het trauma heeft vaak ook gevolgen in de relatie met anderen. Als baby ben je natuurlijk ook helemaal afhankelijk van anderen.’
Daarom willen ze bij een intake alles weten over de eerste levensjaren van het kind én daarvoor. Hoe was de zwangerschap, de bevalling, hoe was dat prille begin? Van Haaften: “Een moeder zegt dan soms: “Oh, ja, Tom heeft vaker buisjes in zijn oren gekregen, maar dat is toch niet erg?” Of: “Ik heb zelf drie maanden in het ziekenhuis gelegen, maar toen was oma er altijd voor hem.” Wij luisteren anders naar deze verhalen. Alerter.’
Brede klachten
Maar uit onderzoek uit eind jaren tachtig bleek dat tijdens operaties bij baby’s de hartslag en cortisolwaarde, dus de hoeveelheid stresshormoon, wel erg opliepen. ‘Er kwam in de periode daarna veel meer begrip en inzicht. Zo werd duidelijk dat baby’s die onverdoofd geopereerd waren veel heftiger reageerden op pijnprikkels, bij vaccinaties bijvoorbeeld,’ vult Van Haaften aan. ‘Toch een herinnering aan de nare ervaringen.’
The body keeps the score. De twee ervaren behandelaars zijn ervan overtuigd dat nare herinneringen op allerlei manieren in het lijf en brein worden opgeslagen. Dumoulin: ‘Als je dan weer iets ruikt, die pijn weer voelt of op een bepaalde manier wordt aangeraakt, wordt die oude angst weer wakker.’
‘Als je er niet over kunt praten, dan heb je het vast niet opgeslagen, was het idee’
Preverbaal trauma, het is een vrij nieuwe term. Nog niet zo heel lang geleden werd gedacht dat de allerkleinsten niet zoveel meekrijgen van heftige gebeurtenissen. Dumoulin: ‘Als je er niet over kunt praten, dan heb je het vast niet opgeslagen, was het idee. Er was nog veel onwetendheid over wat baby’s zouden meekrijgen.’
The body keeps the score
Na drie EMDR-behandelingen zagen we verandering.’ Het kind sliep beter en ook in de spreekkamer zag psycholoog Gerinda van Haaften verandering. Bleef ze de eerste keer heel dicht bij haar moeder, de tweede keer kroop ze al steeds verder de kamer rond. ‘Er gebeurt echt iets met EMDR, ook bij preverbaal trauma. Er komt meer ruimte, meer rust om te ontwikkelen.’
Anja Dumoulin
is psychotherapeut, GZ-psycholoog, EMDR-practitioner in opleiding tot supervisor en oprichter van KPJ Dumoulin in Zaltbommel, een praktijk voor specialistische GGZ voor kinderen, jongeren en hun ouders of verzorgers.
De baby werd bijna meteen naar haar geboorte uit huis geplaatst. Haar verstandelijk beperkte moeder kon niet voor haar zorgen. Ze wilde het kind niet. Tijdens de zwangerschap stompte ze zichzelf vaak in haar buik. Toen ze 11 maanden was, kwam het meisje met haar pleegmoeder in de praktijk van Anja Dumoulin. ‘Ze sliep niet. Ze kon maar niet tot rust komen, zoals ze ook in de buik nooit tot rust kwam. We hebben haar behandeld met EMDR, met hulp van haar pleegmoeder.’
Dumoulin legt uit: ‘De pleegouder gaf woorden aan wat er gebeurd is en hoe dat mogelijk voor het kind gevoeld kan hebben. Tijdens de behandeling belast je het werkgeheugen van het kind door bijvoorbeeld zachte tikjes, taps, op de beentjes te geven. Daardoor wordt de herinnering anders in het geheugen opgeslagen en het trauma verwerkt.
Gerinda van Haaften
werkt ook bij KJP Dumouli. Ze is gezondheidszorgpsycholoog, IMH-specialist en EMDR-practitioner in opleiding tot supervisor.
Annebet Nolen, Kijk eens (2023)
Zelfs de allerkleinsten krijgen iets mee van heftige gebeurtenissen, weten psychologen Anja Dumoulin en Gerinda van Haaften. Zij behandelen jonge kinderen met een zogenaamd preverbaal trauma - onder andere met EMDR.
‘Ook baby’s vullen laatjes met herinneringen’
Jessica Maas
in de praktijk
6 min.