Augeo magazine is hét online tijdschrift over veilig opgroeien. Via opiniërende bijdragen, ervaringsverhalen, interviews en columns stimuleren we de discussie over en maatschappelijke betrokkenheid bij kindermishandeling. Uitgever: Augeo.
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 4 2016
Augeo Actueel - Meldcode kindermishandeling
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 3 2016
Kindermishandeling samen aanpakken
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 2 2016
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 1 2016
De meldcode aanpassen: kans of risico?
Jaaroverzicht 2015
Pleegzorg: samen in verscheidenheid
De kindcheck voor medici - Signalen van ouders
Meer aandacht voor jongens en mannen ISPCAN
Pleegzorg: thuis in een ander gezin - Gasthoofdredactie: pleegzorgtijdschrift
Seksueel geweld tegen kinderen, gasthoofdredacteur Corinne Dettmeijer Nationaal Rapporteur
Jongerentaskforce: onderzoek in jeugdhulp over veiligheid
Veilig opgroeien: thuis en op school, primair onderwijs
Veilig opgroeien: thuis en op school, voorgezet onderwijs
Kindermishandeling stoppen: de rol van gemeenten
Jaaroverzicht
Kinderrechten
Onderwijs
Inzicht in ouderschap
Gezondheidszorg
Kinderopvang
KindCheck juni 2014
TKM gemeenten april 2014
TKM: gezondheidszorg en kindermishandeling
TKM-onderwijs - januari 2014
TKM-Jaaroverzicht 2013
TKM-Huwelijksdwang
TKM-Professionalisering
TKM-Meldcode
TKM-Herstel na trauma
TKM-onderwijs: Meldcode en hulp
TKM-special: kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik in de jeugdzorg
TKM-onderwijs: Communiceren
TKM-onderwijs: vormen en gevolgen van kindermishandeling
TKM Armoede februari 2013
Verwaarlozing TKM december 2012
Seksueel misbruik
Special Commissie Samson
TKM special Prinsjesdag 2012
TKM special: verkiezingen 2012
Juni Tijdschrift Kindermishandeling
April 2012 Tijdschrift Kindermishandeling
Gedrukte uitgave - nr 4 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2009 (pdf)
REAGEER OP DIT ARTIKEL
OVERZICHT
AUGEO MAGAZINE - TIJDSCHRIFT KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD
tips voor open en eerlijk communiceren
ZO MAAK JE ZORGEN OVER EEN KIND BESPREEKBAAR
Hier kan een kop van een aantal woorden
1. Neem een respectvolle houding aan
Als je je zorgen maakt om een kind, als je het gevoel hebt dat er ‘iets niet klopt’, leg dat dan voor aan ouders. Het besef dat ouders het beste voor hebben met hun kind, helpt je daarbij. Een zorgvuldige en respectvolle houding is cruciaal. Je gaat niet zozeer met ouders in gesprek om jouw boodschap te verkondigen, maar omdat je nieuwsgierig bent naar hun visie op jouw zorgen. Herkennen zij die? Wat vinden zij daarvan? Maken zij zich ook zorgen? Ouders delen hun verhaal eerder als zij zich veilig en gerespecteerd voelen.
2. Wees bescheiden
Een respectvolle houding houdt ook in dat je jezelf minder belangrijk maakt dan de ander. Het verhaal van de ouders staat centraal. Je staat open voor hun zorgen, emoties en ideeën over hun kind. Je oordeelt niet over wat je hoort en ziet, maar luistert naar wat zij jou te vertellen hebben.
3. Sta open voor verschillen
Hou in je communicatie met ouders rekening met (culturele) verschillen tussen mensen. Maak gebruik van voorbeelden, verhalen en vergelijkingen om die onder de aandacht te brengen. Door je observatie feitelijk en zonder oordeel te benoemen en er vragen over te stellen, toets je een ‘signaal’ en kunnen ouders je zorgen wellicht wegnemen. Er kan immers een logische verklaring zijn voor iets dat jij opvallend vindt.
4. Toon oprechte interesse
Het belangrijkste dat je voor ouders kunt doen, is oprechte interesse tonen. Ouders die tekort schieten in de opvoeding vinden dat vaak heel erg. Dat anderen zorgen hebben over hun kinderen steekt ook. Maak hen geen verwijten, maar ga na wat er precies speelt. Toon oprechte interesse in de belevingen van de ouder en neem notie van hun pijn.
5. Wees positief
Straal optimisme uit en heb geloof in de mogelijkheden van ouders om vraagstukken zelf op te lossen. Het belichten en versterken van positieve factoren is effectief in interventies, zo blijkt uit onderzoek en praktijk. Ouders en kinderen veranderen sneller wanneer zij te horen krijgen wat ze goed doen dan wanneer hun verteld wordt wat ze niet goed doen. Bovendien is het zoeken naar en benoemen van positieve factoren een middel om tot een samenwerkingsrelatie met ouders en kind te komen. Nadruk op hun sterke punten vergroot het zelfvertrouwen.
6. Zoek naar samenwerking
Om met ouders te kunnen praten over je zorgen, moet je op zoek naar samenwerking. Ga naast ouders staan en stel je op als gelijkwaardige gesprekspartner. Het helpt niet als je jezelf boven- of ondergeschikt maakt. Hanteer de principes van geweldloze communicatie: benadruk gezamenlijke waarden en behoeften. De bereidheid om samen te werken neemt daardoor toe.
7. Verplaats je in de ouder
Probeer je te verplaatsen in de positie van de ouder. Stel je voor: jij bent een ouder en over vijf minuten heb je een gesprek met een professional die zich zorgen maakt over jouw kind en daarover met jou wil praten. Wat hoop jij dat deze professional als eerste tegen jou zegt? Hoe wil jij benaderd worden?
8. Betuttel niet
Behandel ouders als gelijkwaardige partner. Mensen vinden het over het algemeen naar om betutteld of niet serieus genomen te worden. Benadruk dat jullie een gezamenlijk doel hebben: het welzijn van hun kind. Maak ouders verantwoordelijk om met jou na te denken over jouw zorgen en om, als dat nodig is, samen een oplossing te vinden om de situatie te veranderen.
9. Erken de relatie
Denk eraan dat jij als professional een bescheiden rol speelt in het leven van het kind. Je hebt een professionele en tijdelijke relatie met het kind én de ouder. Samen zoeken jullie naar oplossingen; in die zin ben je partner van de ouders. Erken hierbij wel de unieke relatie van de ouder met het kind.
10. Ook bij onveiligheid
Ook als er sprake is van onveiligheid in het gezin, is het belangrijk om een samenwerkingsrelatie met ouders op te bouwen. Van een gelijkwaardige relatie tussen ouders en professional is dan echter geen sprake: in dat geval heeft de hulpverlener de opdracht en het gezag de veiligheid van het kind te garanderen. De methode Signs of Safety (Turnell & Edwards, 2009) hanteert als uitgangspunt dat je niet alleen oog moet hebben voor problemen en risico’s, maar ook moet zoeken naar de balans tussen risico’s en veiligheid. En dat gaat het beste samen met het gezin. Het gezin heeft immers de expertise over het werkelijke functioneren van de afzonderlijke gezinsleden.
11. Wees open
Wees eerlijk over je zorgen (maak ze niet groter of kleiner dan ze zijn) en wat je van plan bent. Openheid versterkt de samenwerkingsrelatie met ouders. Doe niets achter hun rug om: dat roept weerstand op en vergroot de kans op hevige emoties of weigering om te praten. De enige reden om niet open te zijn, is als je veiligheid of die van het kind in het geding is.
12. Stel open vragen
Je wil graag meer informatie over het kind en de situatie. Stel daartoe vooral open vragen. Open vragen zijn vragen die beginnen met wie, wat, waar, hoe en wanneer. In tegenstelling tot gesloten vragen - met als enige antwoordopties ‘ja’ of ‘nee’ - geef je ouders met open vragen de gelegenheid om zelf de lengte van hun antwoord te bepalen. Ook geef je hiermee het signaal af dat je benieuwd bent naar wat zij te zeggen hebben; je stuurt ze niet in een bepaalde richting.
Gesloten vragen kunnen de indruk wekken van een verhoor (Heeft u het te druk? Vindt u Annelinde een lastig kind?), wat weerstand bij ouders kan oproepen.
Ouderschap en opvoeding
Elke ouder heeft besef van onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid voor het welzijn en de veiligheid van zijn of haar kind. Dat is inherent aan het ouderschap. Dat besef brengt met zich mee dat elke ouder het beste voor zijn kind wil. Wat niet betekent dat het ook automatisch lukt het beste te doen.
Opvoeden vraagt veel van ouders. In gesprekken met ouders over de zorgen die er zijn over hun kind, is het belangrijk onderscheid te maken tussen ouderschap en opvoeding. Ouderschap is tijdloos en onvoorwaardelijk, opvoederschap is een tijdelijke rol die geheel of gedeeltelijk uit handen kan worden gegeven (Van der Pas, 2013). Ouder is wie je bent, opvoeden is wat je doet.
Meer oog voor ouders
Ouders zijn niet altijd de ouders die zij zouden willen of moeten zijn. Zeker niet als zij de bagage van een moeilijke jeugd met zich meedragen of als zich andere problemen voordoen. En dat kan zowel hen als de kinderen zeer doen (Baartman 2008). Toch hebben we niet altijd oog voor de pijn van ouders, voor hun gevoel tekort te schieten.
Positief benaderen
Elk kind is gebaat bij een ouder die zich gezien en erkend voelt in zijn ouderschap. Uit onderzoek (Emery e.a., in press) blijkt dat het voor mishandelde kinderen beter is als hun ouders positief benaderd worden. Door bijvoorbeeld met ouders te overleggen en samen te zoeken naar oplossingen, wordt het kind beter beschermd dan wanneer ouders negatief benaderd worden. Een positieve bejegening kan zowel mishandeling helpen voorkomen als bescherming bieden tegen de negatieve gevolgen van mishandeling als dit al heeft plaatsgevonden.
Hoe doe je dat?
Hoe zorg je ervoor dat een ouder zich gezien en erkend voelt? Ten eerste is daarvoor nodig dat ouders hun twijfels en onzekerheden kunnen en durven bespreken. Ten tweede moeten professionals bereid en in staat zijn om pijnlijke gesprekken aan te gaan en geduldig ‘een eindje mee te lopen’. Dat vraagt om een open en eerlijke houding, respectvolle communicatie en het streven naar samenwerking.
Klik hiernaast voor 12 tips voor open en eerlijk communiceren.
Bronnen
Baartman, H.E.M. (2008). Opvoeden kan zeer doen. Over oorzaken van kindermishandeling, hulpverlening en preventie. Amsterdam, Uitgeverij SWP.
Berge, I. ten, e.a. (2012). Stoppen en helpen. Een adequaat antwoord op kindermishandeling. Utrecht, Nederlands Jeugdinstituut.
Turnell, A. & S. Edwards (2009). Veilig opgroeien: De oplossingsgerichte aanpak Signs of Safety in jeugdzorg en kinderbescherming. Houten, Bohn Stafleu Van Loghum.
Pas, van der, A. (2013). Handboek methodische ouderbegeleiding, deel 3; Opvoedproblemen nader verklaard, Amsterdam.: SWP (2e verbeterde druk).
Zie hier het interview met Van der Pas uit het Professionaliseringsnummer
In het denken vanuit het belang van kinderen zien we ouders weleens over het hoofd. Terwijl het belang van kinderen onlosmakelijk met dat van hun ouders verbonden is. Ga in een gesprek met ouders over de zorgen over hun kinderen daarom naast hen staan. Alleen dan kunnen zij zich serieus genomen voelen. En de ouders zijn die ze willen zijn.
BEKIJK OOK ONS
E-COLLEGE
‘COMMUNICEREN
OVER GEWELD’
LEES HIER DE TIPS
‘Ouders delen
hun verhaal
eerder als zij zich
gerespecteerd voelen’
AUTEUR: EDITH GEURTS
12
Reacties
Download PDF
FOTO: SHUTTERSTOCK
Augeo Actueel - Praten met kinderen
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 4 2016
Augeo Actueel - Meldcode kindermishandeling
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 3 2016
Kindermishandeling samen aanpakken
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 2 2016
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 1 2016
De meldcode aanpassen: kans of risico?
Jaaroverzicht 2015
Pleegzorg: samen in verscheidenheid
De kindcheck voor medici - Signalen van ouders
Meer aandacht voor jongens en mannen ISPCAN
Pleegzorg: thuis in een ander gezin - Gasthoofdredactie: pleegzorgtijdschrift
Seksueel geweld tegen kinderen, gasthoofdredacteur Corinne Dettmeijer Nationaal Rapporteur
Jongerentaskforce: onderzoek in jeugdhulp over veiligheid
Veilig opgroeien: thuis en op school, primair onderwijs
Veilig opgroeien: thuis en op school, voorgezet onderwijs
Kindermishandeling stoppen: de rol van gemeenten
Jaaroverzicht
Kinderrechten
Onderwijs
Inzicht in ouderschap
Gezondheidszorg
Kinderopvang
KindCheck juni 2014
TKM gemeenten april 2014
TKM: gezondheidszorg en kindermishandeling
TKM-onderwijs - januari 2014
TKM-Jaaroverzicht 2013
TKM-Huwelijksdwang
TKM-Professionalisering
TKM-Meldcode
TKM-Herstel na trauma
TKM-onderwijs: Meldcode en hulp
TKM-special: kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik in de jeugdzorg
TKM-onderwijs: Communiceren
TKM-onderwijs: vormen en gevolgen van kindermishandeling
TKM Armoede februari 2013
Verwaarlozing TKM december 2012
Seksueel misbruik
Special Commissie Samson
TKM special Prinsjesdag 2012
TKM special: verkiezingen 2012
Juni Tijdschrift Kindermishandeling
April 2012 Tijdschrift Kindermishandeling
Gedrukte uitgave - nr 4 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2009 (pdf)