Augeo magazine - Over veilig opgroeien

WAT KUN JIJ DOEN?

Voorlichting geven

Nee tegen ongewenste handelingen of aanrakingen

Nee zeggen mag is het derde boekje uit een serie uitgaven die ontwikkeld is om jonge kinderen (2-5 jaar) voor te lichten over (de grenzen van) hun eigen lichaam en dat van anderen. De verworven kennis draagt bij aan het ontwikkelen van een positief lichaamsbeeld en vergroot de weerbaarheid van jonge kinderen.

Doel van dit boekje is om jonge kinderen te laten zien dat ze ‘nee’ mogen zeggen tegen ongewenste handelingen of aanrakingen. Door ze kennis te laten maken met de voorbeelden uit dit boekje, kunnen kinderen situaties beter herkennen. Ze mogen ‘nee’ zeggen, weglopen en het iemand vertellen. Het boekje sluit af met een opdracht. Het is een liedje op de melodie van ‘Altijd is Kortjakje ziek’: ‘Is er iets dat jij niet wil, zeg dan nee of geef een gil’.

Het eerste boekje ‘In je blootje’ is erop gericht om kinderen te leren dat geslachtsdelen vanzelfsprekende delen van het lichaam zijn en een naam en functie hebben, net als hun oren, buik en handen. Het tweede boekje Dat is fijn leert jonge kinderen dat aanrakingen ‘fijn’ of ‘niet fijn’ kunnen zijn. Deze weerbaarheidsboekjes zijn prettig geschreven uitgaven waar kinderen wat aan hebben zonder dat het te zwaar wordt.(EG)

Melanie Meijer en Iva Bicanic

Nee zeggen mag

Over grenzen aangeven

Uitgeverij SWP

ISBN: 9789085605768

Prijs € 13,90

www.handelingsprotocol.nl

Op de website www.handelingsprotocol.nl vind je, naast algemene informatie over de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld, op maat gemaakte digitale handelingsprotocollen voor het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Deze protocollen laten zien welke stappen je als moet nemen als je een vermoeden hebt van kindermishandeling. Je kunt gemakkelijk je eigen functie selecteren en zien welk handelingsprotocol op jou van toepassing is. De protocollen kunnen ook op maat gemaakt worden voor bijvoorbeeld een regionaal of bovenschools samenwerkingsverband.

Bekijk hier de protocollen voor het basisonderwijs

Bekijk hier de protocollen voor het voortgezet onderwijs

Tips voor gespreksvoering

Naast de digitale protocollen vind je op deze website ook veel relevante achtergrondinformatie. Variërend van tips en adviezen over gespreksvoering met kinderen, met ouders (wel of niet gescheiden, met een andere culturele achtergrond, wel of niet openstaand voor hulp, etc) tot signaleringslijsten van verschillende vormen van kindermishandeling of hoe je met collega’s kunt overleggen.

Www.handelingsprotocol.nl wordt landelijk beheerd en actueel gehouden door onafhankelijke experts op het gebied van preventie en aanpak kindermishandeling. De protocollen zijn ontwikkeld voor- en met behulp van professionals uit het onderwijs zelf.

Tip: installeer bo.handelingsprotocol.nl als icoontje op je bureaublad. Zo heb je altijd het digitale protocol binnen handbereik.

Speciaal voor basisscholen biedt VeiligheidNL Safe You Safe Me. Dit is een methode die scholen op een praktische manier helpt bij het voldoen aan de Wet Meldcode en bij het bespreekbaar maken van kindermishandeling met ouders en leerlingen. Safe You Safe Me biedt lesmaterialen voor in de klas en mogelijkheden voor ouderavonden. Daarnaast kunnen leerkrachten e-modulen van Augeo Academy The Next Page volgen om te leren werken met een meldcode.

Aan het werk met Safe You Safe Me via het Meldcode+ pakket

Is jouw school nog op zoek naar een manier om de meldcode in te voeren of wil je binnen school het onderwerp kindermishandeling onder de aandacht houden? Met het Meldcode+ pakket krijg je persoonlijk advies van een gecertificeerde begeleider over de invoering van de Wet Meldcode en voldoe je snel aan de wet.

Een Meldcode+ pakket (kosten € 710,-) bestaat uit:

• een adviesgesprek met een gecertificeerd begeleider
• een format meldcode inclusief checklists en handleidingen
• een online scholingspakket van Augeo Academy The Next Page over de signalen van kindermishandeling en de Wet Meldcode
• een abonnement op Tijdschrift Kindermishandeling en
• een ouderbijeenkomst over het stellen van grenzen in de opvoeding.

Kijk voor meer informatie en een aantrekkelijke kortingsactie op de website safeyousafeme.veiligheid.nl

Download hier de brochure Safe You Safe Me

Wat te doen als basisschool bij seksueel misbruik?

Doktertje spelen, elkaar zoenen en bekijken. Dat zijn gedragingen die bij een gezonde seksuele ontwikkeling passen. Maar wat als de situatie anders is? Ook op scholen kunnen dergelijke situaties zich voordoen.

Seksfilms met papa

Want wat als een kind vertelt dat het naar seksfilms kijkt met papa? Of als een leerling een andere leerling dwingt tot seksuele handelingen? Dat kan een signaal zijn van seksueel misbruik. Wat kan en moet je dan doen als school?

De GGD Amsterdam heeft twee brochures uitgegeven met informatie en adviezen voor scholen over hoe om te gaan met een vermoeden van seksueel misbruik. Eén is bedoeld voor het primair onderwijs en de ander voor het voortgezet onderwijs.

Signalenlijst

De brochures behandelen onder andere grensoverschrijdend seksueel gedrag tussen leerlingen onderling, over mogelijk seksueel misbruik van een leerling in de thuissituatie en over seksueel grensoverschrijdend gedrag door een beroepskracht.

Met deze brochures krijg je als docent (en als school) concrete adviezen en richtlijnen over wat je moet doen als je seksueel grensoverschrijdend gedrag signaleert of een vermoeden hebt van seksueel misbruik van een leerling.

‘Een heftige film, maar het is zo ernstig, je moet weten dat zoiets gebeurt,’ Dat vinden de 11-jarige Puck en Marleen. Voor TKM gingen ze samen naar Razend, een verfilming van het gelijknamige boek van Carry Slee. Razend vertelt het verhaal van Sven en Roosmarijn. Sven heeft, sinds het overlijden van zijn broer, een verstoorde relatie met zijn vader en wordt ook geslagen. Roosmarijn wordt misbruikt door haar docent.

De film maakte meer indruk

‘De meisjes in onze klas zijn allemaal geweest, van de jongens weet ik het eigenlijk niet. Er is in de klas niet echt over gepraat. We praten wel over heftige onderwerpen, als seksueel misbruik en kinderarbeid, maar niet over kindermishandeling zoals in de film,’ vertelt Marleen. In de klas van Marleen en Puck had de juf al voorgelezen uit het boek van Carry Slee en klasgenoten vertelden dat ze de film gezien hadden. Marleen: ‘De film maakte meer indruk dan het boek’.

Puck vult aan: ‘Carry Slee schrijft wel heftige boeken, maar in de film, dan zie je het. Dan maakt het meer indruk, het blijft bij je. Maar ja, dit gebeurt in het echt ook. Ik denk er nu ook meer over na. Mijn spreekbeurt houd ik over kindermishandeling. We moesten een maatschappelijk onderwerp kiezen en ik ga vertellen welke vormen van kindermishandeling er zijn, wat je er aan kunt doen en wat ik er van vind. Ik vind het goed dat het besproken wordt, het zou misschien ook wel goed zijn als we er in de klas meer over praten.’

Goed in de gaten houden

De film loopt goed af concluderen de twee vriendinnen. Al vindt Marleen dat de docent,

als hij weer vrijkomt, goed in de gaten moet worden gehouden: ‘Hij wil het misschien nog wel

eens proberen, bij heel verlegen meisjes, die nog verlegener zijn dan Roosmarijn. Zijn vrienden of collega’s, ofwel mensen die hem elke dag zien, moeten zeggen dat dat niet kan en zorgen dat hij het niet doet.’

En ook al leggen Sven en zijn vader het bij, heeft de vader spijt, toch had hij gestraft moeten worden zegt Marleen: ‘Het is wel echt heel erg wat hij gedaan heeft. Hij zou niet een heel zware straf moeten krijgen, maar wel iets lichter’.

Zullen Puck en Marleen na het zien van Razend doorhebben als een vriendin of klasgenoot mishandeld wordt? Puck: ‘Dat is toch lastig denk ik. Kinderen verbergen het en durven er niet over te praten. Maar als iemand niet lekker in z’n vel zit, ineens weg is (hoofdrolspeler

Sven ging bij zijn oma wonen), verwondingen heeft, vaak mutsen draagt om blauwe plekken niet te laten zien; dan is dat wel opvallend.

‘Een volwassene moet helpen’

Je kunt niet altijd van de trap vallen.’ Wat doen de meiden dan? Marleen: ‘Ik zou iemand waarschuwen die er wat aan kan doen.’ Puck vult aan: ‘Ik ga naar mijn moeder, of een volwassene, die moeten dan helpen. Het moet niet bij praten blijven. Dat helpt wel, maar daar word je niet beter van. Volwassenen moeten echt snel wat doen als een kind mishandeld wordt.’

Marie-José Linders

Zie voor meer info: www.razenddefilm.nl

Een website voor alle jongeren die thuis te maken hebben met geweld

Feel the ViBe staat voor Violence Beaten en is een website voor jongeren die te maken hebben (gehad) met huiselijk geweld. Als slachtoffer of als getuige. Op deze website is informatie te vinden over geweld, over huiselijk geweld en over kindermishandeling.

Daarnaast kunnen jongeren met elkaar praten over wat ze hebben meegemaakt op het forum huiselijk geweld. Over hun situatie thuis, maar ook over hulp bij huiselijk geweld of gewoon over heel andere dingen, zoals hobby’s, werk of school. Ook organiseert de site een keer in de 2 weken een chat met een hulpverlener. Dat kan een huisarts, een begeleider op school of iemand anders zijn.

Nieuwe methode voor zelfhulp

De website is gemaakt door de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, Vrouwenstudies Medische Wetenschappen van het UMC St. Radboud Nijmegen. Feel the ViBe heeft als doel het ontwikkelen en testen van een nieuwe methode die zelfhulp biedt aan jongeren (12-25 jaar) die getuige zijn van huiselijk geweld.

Praat structureel met kinderen over veiligheid

Om een veilig klimaat in een organisatie te creëren, is het belangrijk dat kinderen zich bewust zijn van hun eigen gevoel van veiligheid. Open en structureel met kinderen praten over gevoelens van (on)veiligheid is hiervoor een voorwaarde.

Veiligheidsthermometer

Het gaat dan om vragen als: wat betekenen veiligheid en onveiligheid voor hen? In welke situatie voelen ze zich veilig? En welke niet? Wat doen ze als ze zich onveilig voelen? Een instrument dat je kan helpen om gevoelens van (on)veiligheid met kinderen te bespreken is de Veiligheidsthermometer. Aan de hand van een lijstje met onderwerpen krijg je een beeld van de individuele veiligheidsbeleving van kinderen. En een indruk van het gevoel van veiligheid van de groep als geheel. Ook biedt de Veiligheidsthermometer goede aanknopingspunten om verder in gesprek te gaan met de kinderen. Zowel individueel als in een groep.

Weten hoe zo’n thermometer er uitziet?

Download dan de V eiligheidsthermometer groep 2 tot en met 4

of de Veiligheidsthermometer voor groep 5 tot en met 8 .

Over misbruik en vriendschap. De belevenis van een pre-puber

Wil je kinderen vanaf 9 jaar op een speelse manier bewust maken van het de realiteit rondom seksueel misbruik, dan is Guusjes Geheim een aanrader. Mijn kinderen vonden het een razend spannend boek. Guusje vangt namelijk torren met hoofdpersoon Jord, bouwt een hut met hem en ze zijn heel dikke vrienden. Alhoewel, Jord is heimelijk verliefd op Guusje.

Tussen de regels door lezen we dat Guusje pijn in haar buik heeft, niet meer naar huis wil en op het laatst wegloopt en zich stiekem verbergt in de hut. Ze vlucht voor de nieuwe vriend van haar moeder die haar seksueel misbruikt. Op het eind komt het zware verhaal er bij Guusje uit en dat vonden mijn kinderen iets minder spannend.

Vragen komen los

Maar juist toen kwamen de vragen los: ‘Waarom doet die man dat, mam?’ ‘Hoe zeg je nee tegen zo’n grote man?’ Auteur Netty van Kaathoven geeft deze details subtiel weer. Dit komt denk ik omdat Jord het verhaal in de ik-vorm vertelt en hij vaak nog niet echt snapt hoe de wereld precies in elkaar zit.

Hij komt met vragen en onzekerheden bij zichzelf over seks. Die tekent Van Kaathoven op en beantwoordt ze op luchtige wijze waardoor de jeugdige lezer een kijkje in de keuken van grenzen en seksualiteit krijgt.

Echte verhalen

Na dit spannende verhaal, staan drie interviews met jongeren die respectievelijk door de muziekleraar, docent en opa, seksueel misbruikt zijn. Ook wordt er verteld waar jongeren naar toe kunnen met hun verhaal en hoe dat juridisch allemaal in elkaar steekt. Kortom, een uitgave waar de auteur in de belevingswereld van een pre-puber is gekropen en daar uitstekend in geslaagd is.

Titel: Guusjes geheim, over misbruik en vriendschap

Auteur: Netty van Kaathoven

Uitgeverij Nino, Amsterdam 2011

ISBN: 978 90 8560 600 0

Prijs € 12,90

Meer boektips

Wil je meer boektips over kindermishandeling een aanverwante thema’s? Bekijk dan ook de boekenlijst die kinderboekwinkel Kakelbont samenstelde voor Tijdschrift Kindermishandeling.