Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

In dit artikel een terugblik op politieke keuzes in de aanpak van kindermishandeling onder het kabinet Rutte. En een vooruitblik naar een nieuw kabinet. Durft die het aan om een daadkrachtige aanpak van kindermishandeling in het regeerakkoord op te nemen?

Bij de verkiezingen van 2010 schreven slechts 3 politieke partijen het woord 'kindermishandeling' in hun partijprogramma. In het nu opengebroken regeerakkoord van het Kabinet Rutte 1 was dan ook geen aandacht voor de 119.000 slachtoffers van kindermishandeling.

Wél sprak dit regeerakkoord over het geweld dat een veel kleinere groep jongeren pléégt. Een misser. Want geweld op straat is veelal een afspiegeling van het geweld dat zich eerder achter de voor- of instellingsdeur heeft afgespeeld.

Hoge cijfers

En achter die deuren wordt veel mishandeld, bleek ook tijdens het kabinet Rutte. Zo maakte TNO in 2011 bekend dat de kindermishandelingscijfers zijn gestegen tot 3,4 slachtoffers per 100 kinderen (pdf) .

De commissie Deetman kwam dit voorjaar met een schokkend verslag van omvangrijk seksueel misbruik in de katholieke kerk. Tegelijkertijd lekten onderzoekers uit de commissie Samson dat kinderen die in Nederlandse Jeugdzorginstellingen verblijven, maar liefst 4 maal zo veel seksueel misbruik meemaken als hun leeftijdsgenoten buiten jeugdzorginstellingen.

Het rapport 'Beperkt Weerbaar' kwam vorig jaar al met soortgelijke cijfers over gehandicapten. En in de tussentijd vulden gezinsdrama's de kranten en speelde de rechtszaak rondom Robert M.

Rampenplan

Met zoveel slachtoffers zou in het geval van een infectieziekte onmiddellijk een Nationaal Rampenplan met bijbehorende coördinator uit de kast zijn getrokken. Minister Rouvoet had in 2008 een aanzet gegeven met een eerste Actieplan aanpak Kindermishandeling.

Maar het kabinet Rutte moest het helaas weer doen zonder een minister voor Jeugd en Gezin. Dit kabinet richtte zich sterk op een stevigere strafrechtelijke aanpak van plegers. De verantwoordelijkheden voor (de preventie van) slachtoffers werden vooral doorgeschoven.

Doorschuifsysteem

Wachtlijsten bij de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling? Taak van de provinciale overheid. Schiet de kwaliteit van de zorg voor mishandelde kinderen tekort? Werk voor de zorgverzekeraars. Melden instellingen nauwelijks misbruik dat zich daar afspeelt? Taak voor de brancheorganisaties om dit nogmaals te bespreken met hun leden.

Nog steeds te weinig aandacht in de beroepsopleidingen voor het onderwerp kindermishandeling? Verantwoordelijkheid van de beroepsopleidingen zelf. Struikelen tientallen hulpverleners over elkaar heen in gezinnen waar het desondanks misgaat? Laat de gemeenten het maar oplossen als het jeugdzorgstelsel in 2015 gewijzigd is.

Gelukkig is er nu een Taskforce die al deze partijen moet stimuleren hun verantwoordelijkheden nu echt te nemen. Met als kanttekening dat deze Taskforce pas 10 maanden na aankondiging voor het eerst naar buiten zal treden...

Kinderombudsman

Wanneer dit soort daadkracht was benut voor de aanpak van dierenmishandeling, was er nooit in twee jaar tijd een compleet korps dierenpolitie opgetuigd en vervolgens weer opgeheven.

En met dit doorschuifsysteem was het ook nooit gelukt alle Nederlandse kinderen in een paar maanden tijd tweemaal te vaccineren tegen een Mexicaanse griepepidemie; een epidemie die qua omvang nog niet in de schaduw kan staan van de voortwoekerende mishandelingsepidemie.

Ondanks de overheidsaandacht voor het thema, lijken de mishandelde kinderen zelf er nog te weinig van te profiteren. Kinderombudsman Marc Dullaert trok eind 2011 terecht aan de bel: zo schiet de aanpak van kindermishandeling niet op.

Politieke keuzes

Van de nieuwe regering wordt dus daadkracht gevraagd in de aanpak van dit complexe probleem. Dat vraagt om politieke keuzes. Want hoeveel beleidsvrijheid krijgen gemeenten eigenlijk bij het inrichten van hun zorg voor specifiek de groep mishandelde kinderen? Gaat de aanpak van kindermishandeling zo verschillen dat je beter in de ene gemeente kan worden mishandeld dan in de andere?

Hoe wordt voorkomen dat bezuinigingsmaatregelen juist die gezinnen treffen die al verhoogde risico's op mishandeling lopen? Wie durft te eisen dat beroepsopleidingen aandacht geven aan het onderwerp kindermishandeling? En hoeveel aandacht krijgt de zorg voor slachtoffers, als met een nieuwe Wet Meldcode het signaleren van gezinsgeweld weer wordt gestimuleerd? Kun je wel bezuinigen op de jeugdzorg, als je tegelijkertijd van burgers en professionals vraagt alerter te zijn op kindermishandeling en er dus weer veel meer AMK-meldingen zijn te verwachten?

Platitude

Het is hoopgevend dat bijna alle politieke partijen in hun verkiezingsprogramma's laten zien dat aandacht voor het thema kindermishandeling is toegenomen. Anno 2012 wijden ze vrijwel allemaal diverse regels aan de aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld.

Kritisch beschouwd valt veel van wat er in de verkiezingsprogramma's wordt geschreven onder de noemer 'platitude'; een abstracte uitspraak waar niemand op tegen is, maar die tegelijkertijd weinig richting geeft. De volgde uitspraken illustreren dat: 'Meer aandacht nodig voor de preventie van huiselijk geweld' en 'harde aanpak van loverboys'.

Accentverschillen

Toch worden wel degelijk accentverschillen zichtbaar. Zo kun je voor een meldplicht en veel gemeentelijke vrijheden bij de VVD terecht. Terwijl je met de Partij voor de Dieren kiest voor nadrukkelijke randvoorwaarden bij de overgang van de jeugdzorg naar gemeenten en met D66 voor kwaliteitseisen aan jeugdzorg(medewerkers) en zorgaanbieders in gemeenten.

De ChristenUnie en GroenLinks komen met concrete maatregelen als het gaat om maatschappelijke opvang na huiselijk geweld, de PvdA en SP pleiten voor verbeteringen in de zorg aan mishandelde kinderen zelf.

Het CDA schrijft over een gezinsondersteunend budget bij probleemgezinnen. En bij de SGP valt het pleidooi op voor nazorg aan mensen die onterecht beschuldigd zijn van kindermishandeling. De PVV wil een meldplicht, maar is verder opvallend afwezig op dit thema, net als de meeste nieuwe partijen.

Regeerakkoord

Deze aandacht in de partijprogramma's is in mijn optiek pure winst. Na de verkiezingen moeten we nog een stap vooruit zetten. Dan moet de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in het regeerakkoord komen.

Dan mag het niet meer enkel gaan over geweld gepleegd door een kleine groep jongeren, maar moet het vooral gaan over de veel grotere groep gezinnen waarin geweld voortwoekert en leidt tot slachtoffers en nieuwe plegers.

Ter inspiratie voor de winnaars van de verkiezingen publiceert TKM op Prinsjesdag een aantal alternatieve troonredes. Een geschreven door een slachtoffer, een door een jeugdzorgbestuurder en een door kinderrechtenorganisaties. Verplicht leesvoer voor de informateur(s)!