Augeo magazine - Over veilig opgroeien

VRAAG AAN ANNEKE VINKE

Maartje (14) woont sinds zes jaar in een pleeggezin. Ze werd uithuisgeplaatst, omdat haar vader haar mishandelde. Haar moeder stond de mishandelingen oogluikend toe. Hoewel Maartje zich prettig voelt in haar pleeggezin, heeft ze nog steeds veel last van de dingen die ze in haar jeugd heeft meegemaakt.

Maartjes vraag

‘Ik krijg het benauwd op drukke plekken en in chaotische situaties. Als mensen schreeuwen, raak ik in paniek en ik ben doodsbang voor harde geluiden. Blijven de trauma’s die ik heb meegemaakt voordat ik in mijn pleeggezin kwam, levenslang? Kom ik er ooit vanaf?’

Antwoord van Anneke

Leven met traumatische ervaringen is lastig. Sommige kinderen hebben er elke dag last van. Het zit in hun hoofd, het zit in hun lijf. Ze gaan bijvoorbeeld in een nieuwe ruimte altijd ergens zitten waar ze snel naar de deur kunnen. Ze kijken goed rond waar ze zijn en bedenken wat ze zullen doen als er iets gebeurt dat ze niet willen.

Trauma’s hoeven geen levenslange gevolgen te hebben, maar het kan wel betekenen dat je je leven lang ietsje voorzichtiger bent met bepaalde dingen of in bepaalde situaties. Dat wat jij hebt meegemaakt, heeft ervoor gezorgd dat je gevoeliger bent dan andere mensen, voor bijvoorbeeld harde geluiden of voor grote groepen. Dat kan betekenen dat je daar rekening mee houdt.

Zo kun je er voor kiezen om vuurwerk van achter je raam te bekijken (harde geluiden) en bij concerten een plekje aan de zijkant te zoeken. Dat is niet erg. Zo lang het maar niet je leven elke dag gaat bepalen. Zo lang je er maar geen last van hebt.

Iedereen is anders en voor iedereen is een trauma anders. Naar therapie gaan om aan je trauma te werken is best spannend. Soms zeg ik dat je je draak alleen kunt verslaan, als je hem in de ogen kijkt en als je goed oefent met het zwaard! Therapie is een soort van oefenen met het zwaard. Op een dag versla je de draak. Maar jij kiest op welke dag en jij kiest hoeveel je oefent. Samen met je therapeut.

Dat jij kiest, vind ik belangrijk. Tijdens traumatiserende gebeurtenissen was je de controle kwijt. Daarom is het in traumabehandeling heel belangrijk dat je zoveel mogelijk controle houdt. Dat er niets tegen je wil gebeurt.

Als je een goede, betrokken therapeut hebt, zal deze samen met jou zoeken naar wat bij jou past. Welke stappen je wilt nemen en in welk tempo. De therapie moet 100 procent veilig zijn en je moet vertrouwen dat er niets tegen je wil gebeurt, niets dat je niet aankunt. Daarom is het belangrijk dat je eerst kijkt of jij je prettig voelt bij je therapeut. Of je met hem of haar dit durft te doen. Wees daarin helemaal eerlijk.

Wat je precies gaat doen in de therapie, ligt aan de opleiding van je therapeut en aan wat jij graag wilt. Wil je met het verhaal werken of met dat nare beeld in je hoofd? Als je een duidelijk beeld hebt, werkt EMDR (Eye Movement Desensitization Reprocessing) heel goed. Als je merkt dat jouw trauma meer in je lijf zit (snelle hartslag, ademhaling, spanning), dan kun je voor sensorimotore psychotherapie kiezen. Bij de eerste methode werken we met je herinnering en verhaal, bij de tweede eigenlijk alleen maar met wat er in je lijf gebeurt en met beweging.

Soms is het fijn om met een werkboek te werken, dan is het meer cognitieve gedragstherapie. Of je komt samen met je pleegouder en we kijken samen met je pleegouder naar jouw levensverhaal. Dat doen we in DDP (Dyadic Developmental Psychotherapy).

Vaak begin je met samen ontdekken wat voor jou werkt en wat niet en ga je eerst samen met de therapeut zoeken naar manieren waarop je rustig kunt worden, jezelf weer kunt reguleren als je onrustig wordt, aan het trauma moet denken of er ineens in terecht komt. Dat doe je met oefenen, ademen, maar het kan ook met muziek of met een beweging. Ook hier is het samen zoeken naar wat past. Ik denk en zie in mijn praktijk dat je van trauma’s af kunt komen, maar veel geduld is nodig en de weg is niet makkelijk.