Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Per jaar vinden in Nederland zo’n 15 eermoorden plaats en een veelvoud aan pogingen daartoe. Er zijn ook gevallen van mogelijke zelfmoord die in de richting zouden kunnen wijzen van eerwraak.

In de documentaire ‘Code Rood Eerwraak’ uit 2011 vertelden drie jonge Nederlandse meiden aan filmmaakster Jessica Villerius hun verhaal. De voorgenomen herhaling van deze documentaire werd geschrapt, de situatie van de geportretteerden was te precair.

Voor de documentaire ‘Code Rood Eerwraak II’ keert de filmmaakster terug naar het anonieme en zwaar beveiligde opvanghuis waar ze een afspraak heeft met een aantal nieuwe meiden die in ‘code rood’, in levensgevaar verkeren.

Bekijk hier de documentaire.

Huwelijksdwang is strafbaar en sinds 1 juli 2013 gelden de volgende nieuwe regels:

•  
• Daders kunnen maximaal 2 jaar gevangenisstraf krijgen (dit was maximaal 9 maanden).
• Als een Nederlander iemand in het buitenland heeft gedwongen tot een huwelijk, is vervolging in Nederland mogelijk, ook als huwelijksdwang in dat andere land niet strafbaar is. Dit geldt ook voor vreemdelingen met een vaste woon- of verblijfplaats in Nederland.
• Als een Nederlander of een vreemdeling met een vaste woon-of verblijfplaats in Nederland in het buitenland slachtoffer wordt van huwelijksdwang, kan de dader daarvoor in Nederland worden vervolgd.
• De verjaringstermijn voor huwelijksdwang gepleegd tegen een minderjarige wordt verlengd. De verjaringstermijn van 6 jaar begint pas op het moment dat het slachtoffer 18 jaar is geworden (tot 1 juli 2013 begon de termijn op het moment dat de dader het misdrijf pleegde). Dit geeft het slachtoffer meer tijd om als volwassene na te denken over de gevolgen van het gedwongen huwelijk en aangifte te doen.
• Het wordt mogelijk een verdachte van huwelijksdwang in voorlopige hechtenis te nemen om het slachtoffer beter te beschermen.
• Het Openbaar Ministerie (OM) heeft meer bevoegdheden om daders op te sporen. Het OM mag bijvoorbeeld gegevens over het telefoonverkeer opvragen.

Lees meer op rijksoverheid.nl

In het kader van de preventieve aanpak van huwelijksdwang, biedt het ministerie van SZW tot en met 2014 korte trainingen aan over het signaleren en handelen bij huwelijksdwang. De trainingen zijn voor scholen kosteloos.

De training wordt afgestemd op de behoeften en beschikbare tijd van de school en kunnen goed geïntegreerd worden in bestaande programma’s. Vast element is training van zowel docenten als van ondersteunend personeel. Door deze gezamenlijke aanpak wordt naast de signalerende functie op school ook de eerste begeleiding en doorverwijzing van de studenten geborgd. 

Het rijk wil huwelijksdwang intensiever aanpakken en met name op het gebied van preventie. Juist scholen kunnen met voorlichting, signalering, ondersteuning en doorverwijzing een belangrijke bijdrage leveren aan het voorkomen van huwelijksdwang.

Daarom biedt het ministerie van SZW uw school de mogelijkheid om via een training meer kennis en vaardigheden op te doen over het herkennen en voorkomen van huwelijksdwang. De training biedt antwoord op de volgende vragen:

• Hebben alle studenten op uw school te maken met vrije partnerkeuze?

• Worden de mogelijke signalen van huwelijksdwang herkend?

• Hoe kan het thema van huwelijksdwang op school bespreekbaar worden?

• Hoe kan de school een student helpen?

De training kan worden afgestemd op de behoeften en beschikbare tijd van de school. Vast element is zowel training van docenten als van ondersteunend personeel van de school. Door deze gezamenlijke aanpak wordt naast de signalerende functie op school ook de eerste begeleiding en doorverwijzing van studenten geborgd.

Docenten ontvangen een beproefd lespakket dat flexibel is opgezet; het bestaat naast factsheets uit ideeën voor werkvormen die te gebruiken zijn om het onderwerp in de klas te bespreken. Het lespakket kan geïntegreerd worden in bijvoorbeeld lessen als Leren, Loopbaan en Burgerschap of Omgangskunde en maatschappijvisie.

Bestelinformatie

Heb je interesse in het volgen van een training? Neem dan contact op met Vocas Trainingen:

Willeke van der Zand

Tel. 06 137 152 89

E-mail: info@vocastrainingen.nl

Of kijk op de website www.vocastrainingen.nl voor aanvullende cursusinformatie.

De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar huwelijksdwang en eergerelateerd geweld in Nederland. Een aantal rapporten en resultaten op een rij.

Tot het huwelijk gedwongen

Een advies over preventieve, correctieve en repressieve maatregelen ter voorkoming van huwelijksdwangNaar de problematiek van gedwongen huwelijken is in Nederland nauwelijks systematisch onderzoek gedaan. De belangstelling voor gedwongen huwelijken in de media en in het politiek debat, is van relatief recente datum. De aandacht heeft zich daarbij geconcentreerd op een aantal migrantengemeenschappen, omdat de gevolgen van huwelijksdwang of, eerder nog, de gevolgen van het zich onttrekken daaraan juist in die gemeenschappen, in de vorm van eerwraak tot maatschappelijke onrust hebben geleid. Deze onrust en de politieke aandacht die hierdoor werden gewekt, liggen aan de basis van de vragen waarop dit advies een antwoord wil geven.

Daarom heeft de ACVZ door de VU Amsterdam een antropologisch onderzoek laten uitvoeren naar huwelijksdwang onder de drie grootste migrantengroepen in Nederland, te weten de Turkse, de Marokkaanse en de Surinaams-Hindoestaanse gemeenschap.

In dit rapport wordt het advies ‘Tot het huwelijk gedwongen’, een advies over preventieve, correctieve en repressieve maatregelen ter voorkoming van huwelijksdwang (gedwongen huwelijken) binnen migrantengemeenschappen in Nederland samengevat.

Bekijk hier het volledige rapport.

Huwelijksdwang. Een verbintenis voor het leven?

Een verkenning van de aard en aanpak van gedwongen huwelijken in Nederland

In dit onderzoek wordt de aard en de aanpak van gedwongen huwelijken in Nederland in kaart gebracht. Wat wordt er precies verstaan onder gedwongen huwelijken? In welke vorm(en) komt dit fenomeen voor in Nederland? En zijn er afdoende (strafrechtelijke) instrumenten om hiertegen op te treden?

Het fenomeen gedwongen huwelijken is voor Nederlandse professionals zowel op het hulpverlenende als op het juridische vlak een nog relatief onbekend terrein. Dit komt omdat dergelijke huwelijken vaak in het buitenland gesloten worden, maar ook omdat bij de aanpak ervan verschillende (juridische) terreinen betrokken kunnen zijn. Het onderzoek geeft inzicht in de verschijningsvormen van gedwongen huwelijken en in de maatregelen die getroffen of juist wenselijk zijn.

Het rapport borduurt voort op de werkdefinitie van gedwongen huwelijken zoals deze in 2005 is opgesteld in opdracht van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken en is uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC).

Bekijk hier het volledige onderzoek.

Leven in gedwongen isolementEen verkennend onderzoek naar verborgen vrouwen in Nederland

‘Ik keek stiekem door het raam en zag moeders met hun kinderen spelen. Ik wilde dat ook. Maar ik mocht niet naar buiten; niet voor boodschappen, niet om de kinderen naar school te brengen, niet naar de dokter. Ik was gevangen in mijn eigen huis.’

Het onderzoek ‘Leven in gedwongen isolement gaat in op de omvang en problematiek van verborgen vrouwen in Amsterdam; vrouwen die door de partner en/of (schoon)familie worden gedwongen geïsoleerd van anderen te leven. Het schetst een beeld van de kenmerken van verborgen vrouwen, wat mogelijke risicofactoren zijn en hoe de problematiek van verborgen vrouwen herkend en erkend kan worden. Ook wordt ingegaan op de hulp(verlenings)behoeften van verborgen vrouwen en hoe zij interventies van derden (of juist het ontbreken daarvan) hebben ervaren. Welke (bestaande) interventies werken wel, en welke juist niet?

De kern van het onderzoek bestaat uit interviews met sleutelfiguren die werkzaam zijn bij uiteenlopende organisaties in Amsterdam en die (mogelijk) contact hebben met verborgen vrouwen en verdiepende interviews met voormalig verborgen vrouwen zelf. Het onderzoek is verricht in opdracht van de Gemeente Amsterdam, Dienst Wonen, Zorg en Samenleven.

Bekijk hier het volledige onderzoek.

‘De keuze van een huwelijkspartner’

Een studie naar partnerkeuze onder groepen Amsterdammers

Hoe vindt partnerkeuze plaats onder migrantengroepen in Amsterdam? Dat is de hoofdvraag waarop dit onderzoek antwoord wil geven. De vraag naar het voorkomen van huwelijksdwang heeft hierbij speciale aandacht gekregen. Uit onderzoek, uitgevoerd door Koning en Bartels (2005), blijkt dat gedwongen huwelijken door Marokkanen, Turken en Hindoestanen wordt afgekeurd. Maar zet deze trend door of neemt deze af? Dit rapport is gebaseerd op onderzoek onder bovengenoemde groepen en Koerden, Pakistani, Afghanen en Somaliërs. Enkele vragen die aan bod komen zijn onder meer: hoe vindt partnerkeuze plaats, hoe staan de vrouwen tegenover het huwelijk, vinden zij dat iedereen vrij is de beslissing tot het zoeken van een huwelijkspartner? Ook wordt ingegaan op de vraag in hoeverre vinden er in Nederland gedwongen huwelijken plaatsvinden? En of dit al dan niet strafbaar strafbaar gesteld moet worden?

Bekijk hier het volledige onderzoek.

Deze toolkit is ontwikkeld voor zelforganisaties en non-gouvernementele organisaties (NGO’s) in Europa die zich bezig houden met de aanpak van eergerelateerd geweld, huwelijksdwang en achterlating. Het is een bundeling van de praktijkervaringen van zusterorganisaties in Zweden, Duitsland, Cyprus, Nederland en Turkije.

De ervaringen werden verzameld en beschreven door het projectteam van het “Flying Team against Violence”. Elk teamlid voerde gesprekken met meerdere zelforganisaties en NGO’s. In de landenrapporten (Zweden, Duitsland, Cyprus, Nederland en Turkije) staan alle good practices en de succesfactoren beschreven.

Download  hier de Toolkit tegen geweld.

Als niemand iets weet, kan niemand je helpen

Ben je bang dat je wordt uitgehuwelijkt? Of heb je het vermoeden dat een familielid, vriend, vriendin, klasgenoot, buurmeisje, patiënte of iemand anders in je omgeving te maken heeft, of kan krijgen, met huwelijksdwang? De website www.alsniemandietsweet.nl biedt uitkomst. De website is voornamelijk gericht op personen die (concrete) zorgen hebben over hun eigen situatie en/of in de knel zitten, maar biedt ook hulpverleners heel veel praktische tips en handvatten over wat je kunt doen als je vermoedt dat iemand slachtoffer is, of kan worden, van huwelijksdwang.

Bekijk hier de website.

In Nederland komen helaas gevallen van huwelijksdwang voor. De Rijksoverheid zet stevig in op het tegengaan hiervan, want de consequenties kunnen zeer ernstig zijn. Slachtoffers zijn vaak jong en/of bevinden zich in een afhankelijkheidsrelatie waar zij zich niet gemakkelijk uit kunnen losmaken. Bovendien gaat huwelijksdwang vaak gepaard met fysiek geweld of bedreiging en is daarmee een beperking van de persoonlijke vrijheid. Dit brengt veel verdriet en leed met zich mee.

Verbazing over dat huwelijksdwang in Nederland voorkomt is een vaakgehoorde reactie als dit thema aan bod komt. Hoewel een landelijk beeld ontbreekt, zijn er voldoende indicaties dat dit een reëel probleem vormt dat de Nederlandse samenleving raakt. Deze indicaties komen onder meer uit het onderwijs, vanuit de hulpverlening, migrantenorganisaties en mensen die zelf ervaringsdeskundig zijn.

Tijdig signaleren door professionals, zoals docenten en zorg- en hulpverleners, is cruciaal om gedwongen huwelijken tegen te gaan. Veel professionals weten echter niet precies hoe te handelen bij vermoedens van (dreigende) huwelijksdwang. Dit is begrijpelijk gelet op de complexiteit van de problematiek en de mogelijke risico’s die aan interventies verbonden kunnen zijn.

De overheid zet via verschillende manieren in op het tijdig signaleren en voorkomen van huwelijksdwang. Hier vind je een overzicht van 12 maatregelen die de overheid neemt:

1. Bewustwording komt vanuit de gemeenschappen zelf tot stand

•Een aantal organisaties heeft de opdracht gekregen een mentaliteitsverandering rondom het zelfbeschikkingsrecht landelijk op gang te brengen en te behouden. Deze opdracht loopt tot eind 2014. De organisaties leiden vrijwillige trainers op om huwelijksdwang, eergerelateerd geweld, achterlating, huwelijkse gevangenschap en homoseksualiteit bespreekbaar te maken bij hun achterban. De organisaties zijn mede geselecteerd op kansrijke voorstellen voor duurzame inbedding van hun activiteiten na afloop van de opdracht. Ook wordt door middel van een effectmeting zo goed mogelijk in kaart gebracht welke verandering deze activiteiten teweeg brengen.

•In het voorjaar van 2014 wordt de multimedia campagne, www.alsniemandietsweet.nl herhaald. Deze landelijke campagne richt zich met name op bewustwording bij jongeren en op plekken waar zij terecht kunnen voor hulp. Uit testen onder de doelgroep zowel voor als na de campagne blijkt dat de campagne goed begrepen wordt en ook goed aansluit.

2. Deskundigheidsbevordering van professionals in omgeving van jongeren is essentieel

De volgende activiteiten worden ondernomen om de signalerende rol van professionals te verhogen:

•In de deskundigheidsbevordering rondom de meldcode wordt huwelijksdwang meegenomen. In het kader van dit professionaliseringsprogramma meldcode wordt ook een module huwelijksdwang en eergerelateerd geweld voor de Steunpunten Huiselijk geweld ingericht.

•Op 15 juli 2013 hebben de minister van OCW en VWS de Tweede Kamer een brief gestuurd over het plan van aanpak geweld in afhankelijkheidsrelaties in opleidingen. Beoogd wordt om de aandacht voor geweld in afhankelijkheidsrelaties, waaronder huwelijksdwang, structureel te verankeren in de beroepsopleidingen.

•Er is dit jaar een e-learning module over huwelijksdwang, eer en verborgen vrouwen ontwikkeld. Deze wordt steeds opnieuw onder de aandacht gebracht. Professionals in de hulpverlening en jeugd- en gezondheidszorg kunnen zich hiermee gratis online bijscholen: www.huwelijksdwang.info.

•Gemeenten worden geïnformeerd over hoe ambtenaren (GBA, burgerlijke stand) kunnen handelen bij vermoedens van huwelijksdwang en achterlating.

3.De lokale (keten) aanpak is van groot belang

•Op 10 december 2013 vond weer een landelijke ontmoetingsdag plaats van het platform “eer en vrijheid”, dit keer met het thema deskundigheidsbevordering. Dit is bedoeld om de preventieve aanpak van huwelijksdwang te versterken door uitwisseling van kennis en expertise, en het stimuleren van samenwerking tussen instanties.

•Op dit moment wordt een onderzoek uitgevoerd naar de omvang van huwelijksdwang, achterlating en huwelijkse gevangenschap. Het rapport verschijnt voor de zomer 2014.

Meer informatie:

Rijksoverheid.nl

Eerwraak bij Turken in Nederland

Door bloed gezuiverd is een publicatie naar aanleiding van het proefschrift van de auteur uit 2000. In de studie gaat het over eerwraak gepleegd door Turken in Nederland. Onder eerwraak verstaan we het doden om bezoedelde eer te zuiveren. Eerwraak komt van oorsprong van het platteland, maar door de migratie vanaf de jaren zestig en zeventig doet het zich ook voor in de steden van Turkije en West-Europa.

Relatie met migratie

De praktijk van de eerwraak is door de auteur onderzocht aan de hand van een twintigtal strafdossiers. Aandacht wordt besteed aan persoonlijke en maatschappelijke factoren die een rol spelen bij de beslissing tot eerwraak, die van geval tot geval verschillen.

Uitvoerig worden de begrippen eer en eerwraak beschreven, evenals huwelijk en schaking en alternatieven voor eerwraak. Een conclusie is dat er een relatie is met migratie. Het feit dat de erekwestie plaatsvindt in het buitenland, blijkt van belang bij de escalatie tot eerwraak.

Door de grote sociale controle komt iemand die zijn namus (Turks voor eer) verliest, in een isolement. Voor het verminderen van eerwraak zou er een eind moeten komen aan deze sociale controle. Ontsnappen zou kunnen door een goede opleiding en werk buiten de kring van de ouderen.

Meer informatie

C. van Eck

Door bloed gezuiverd Eerwraak bij Turken in Nederland

Uitgeverij Bert Bakker

ISBN: 978 90 3512 283 3

317 pagina’s

Prijs: € 27,50

Online te bestellen via onder andere www.bol.com