Augeo magazine - Over veilig opgroeien

‘Ik ben een moordenaar, ik heb mijn zusje vermoord’, zegt de inmiddels bijna 30-jarige Mohammed. ‘Mijn leven heeft geen zin meer. Het enige dat ik nog voor mijn zusje kan doen is mijn verhaal vertellen. Voorkomen dat het nog een keer gebeurt. Al is er maar één broer die zijn zusje niet doodt, dan heb ik vrede.’

Na zijn vrijlating, Mohammed zat ruim vijf jaar vast in een jeugdinrichting, valt hem op hoeveel broers zeggen hun zus te willen doden. ‘Een meisje wordt een hoer genoemd en zo’n jongen wil haar vermoorden. Ik zie het zo veel. Ik wil deze jongens duidelijk maken dat je omgeving je van alles wijsmaakt. Dat er niets klopt van wat anderen over je zusje zeggen. Ik wil ze vertellen dat je geen 'man' bent wanneer je je zus vermoordt, dat je niet op handen gedragen wordt.’

Voor iedereen blijf je een moordenaar

‘Denk jij dat je kunt leven met een moord op je geweten? Nee, dat kun je niet. En ík weet het. Elke dag word ik met hoofdpijn wakker, besef ik me dat ik mijn zusje Malak haar leven afgenomen heb. Altijd denk ik er aan. Honderden keren per dag. Ik heb geen toekomst meer.'

'Een vrouw, kinderen? Ik kan me er niets bij voorstellen, ik zou niet weten hoe ik dat kan bereiken. Voor iedereen ben ik een moordenaar. Ik durf nauwelijks naar buiten te gaan, moet andere namen verzinnen en liegen over wie ik ben. Altijd ben ik bang dat iemand er achter komt wat ik gedaan heb. Ik kan dit niet meer, ik wil niet meer liegen en bedriegen.’

‘Maar met mij moet je geen medelijden hebben. Ik ben een moordenaar. Met Malak moet je medelijden hebben, want zij heeft haar leven niet meer. En dat heb ik gedaan. Terwijl ik zo veel van haar hield. Met mijn verhaal kan ik die jongens waarschuwen: doe het niet, doe het niet. Je denkt dat de situatie waar je nu in zit erg is? Als je je zusje vermoordt, wordt dat honderdmiljoen keer erger.’

Op de vlucht voor oorlog

Mohammed, zijn moeder, broers en zusje kwamen enkele jaren voor de moord naar Nederland. Op de vlucht voor een oorlog, werden ze na jaren weer herenigd met hun vader. 'Ik herinner het me als de dag van gister dat we hier aankwamen. We kwamen uit de hel, leefden in slechte omstandigheden en het was zo onveilig. Elke dag werden kinderen op straat verkracht. Ooms sloegen ons vaak, zo probeerden ze ons 'sterk' te maken en te zorgen dat we niet met de verkeerde mensen omgingen.’

‘Na die hel was Nederland een paradijs. Hier was het veilig en ik vond alles zo mooi: de treinen, de sneeuw, de bloemen. Maar ons gezin kwam al snel in de problemen. Ik vergelijk ons wel eens met de familie Flodder. Mijn vader leefde anders, hij had een vriendin, hij was er niet altijd en probeerde ons volgens tradities op te voeden. Dat werkte dan natuurlijk niet. Thuis moesten we islamitischer leven en buiten ons gezin was alles anders.’

We gingen elkaar te lijf

‘Mijn moeder was een streng islamitische vrouw, hield zielsveel van ons, maar was analfabeet en we konden haar alles wijsmaken. Wij, mijn broers, zusje en ik, waren nog zo jong. We spraken de taal niet en grepen alles aan wat goed en slecht was. Ik ging met verkeerde mensen om en ging met veel meisjes naar bed.'

'Van onze ouders kregen we wel eens een klap, niet dat we er blauwe plekken aan overhielden of zo. Het geweld tussen mijn broers, zusje en mij was erger. We waren zo stuurloos, dat we allemaal de baas wilden zijn. De één was verbaal sterk, de ander fysiek. We schreeuwden tegen elkaar en gingen elkaar te lijf, vaak als onze ouders het niet zagen.'

Het is een soort van hersenspoeling

‘Ik moest van mijn ouders een voorbeeld zijn voor mijn broers en zusje. Ik wilde me niet met mijn zusje bemoeien, maar het moest; ik moest op haar letten en haar controleren. Mijn vader en broer zeiden dat er in de gemeenschap slecht over Malak gesproken werd. Over kleding die ze zou dragen en jongens met wie ze om zou gaan.'

'Het ergste is dat ik nu weet dat hier helemaal niets van klopte. Het is onbeschrijfelijk, een soort van hersenspoeling. Continu werd door mijn ouders en vrienden gezegd dat ik niet goed op mijn zusje lette, dat ik slecht was, geen man was en een mietje. Als één iemand het zegt, kun je het negeren, maar als iedereen om je heen zo spreekt en troep in je hoofd plant, ga je het geloven en ik wilde bewijzen dat het niet zo was.’

Ze wilde alleen maar meer vrienden

‘Malak wilde net zo’n vrij leven als ik. Dat beseften we niet, net zo min als dat we ons realiseerden dat iedereen recht heeft op vrijheid. We dachten dat ze net als wij, de vrijheid slecht zou gebruiken en met jan en alleman het bed in wilde duiken. Terwijl ze alleen maar meer vrienden wilde, warmte en gezelligheid. Ondertussen werd het gepraat over mijn zusje steeds erger. De band tussen Malak en mij was goed in het land waar we vandaan kwamen, in Nederland veranderde dat. We konden niet met elkaar praten, ik kwetste haar en dat moet voor haar ook moeilijk zijn geweest.’

'We zaten in het begin op dezelfde school, uiteindelijk heb ik geregeld dat ik naar een andere school kon, zodat ik niet meer op haar hoefde te letten. Later kwam Malak ook naar die school, op verzoek van mijn ouders. Ik heb geprobeerd het tegen te houden en er op school over te praten, maar er werd niet naar me geluisterd. Ze zeiden dat ik niet op haar moest letten, ik was immers haar vader niet en ze vonden dat ik raar reageerde en me raar gedroeg.’

Op school wisten ze het ook niet echt

‘Nooit, nooit heeft iemand me gevraagd waarom ik zo deed. Ik zat compleet vast en wist niet hoe te ontsnappen en dat was voor Malak ook zo. Op school wisten ze denk ik ook niet echt waar ze mee bezig waren en zo ging het van kwaad tot erger. Achteraf denk ik dat er van mij een soort volwassenheid verwacht werd die ik nog niet kon geven. Eigenlijk was ik nog een kind, een kleine jongen.’

‘Uiteindelijk werd mijn zusje uit huis geplaatst. Ze werd door ons geslagen, had geen vrijheid en wilde weg. Ik denk dat het toen echt uit de hand begon te lopen. Het gepraat nam toe. Mensen in onze omgeving zeiden dat mijn zusje wel seks gehad zou hebben en dat ze daarom niet meer bij ons woonde. Dat ze een hoer was. Er kwam toen ook een hulpverlener bij ons thuis, alleen was dat nog een erg jonge vrouw. We hadden het idee dat ze ons niet echt begreep en namen haar niet serieus. Mijn zusje kwam toch weer thuis wonen, maar ze kreeg niet meer vrijheid en de ruzies bleven. Binnen ons gezin bespraken we wat we met haar moesten doen. Terugsturen naar het land waar we vandaan kwamen? Laten trouwen? Er is nooit besproken dat we haar wilden doden.’

Malak liet zich niet tegenhouden

‘Voor die fatale dag, hadden mijn zusje en ik weer ruzie gehad, over school en onze vader verbood ons allebei te gaan. Ik stond die ochtend op en zag dat Malak zich klaar maakte om naar school te gaan. “Dat mag toch niet” vroeg ik? Ze wilde toch gaan en liet zich niet tegenhouden. Ik wilde haar afschrikken, een lesje leren. Het is vreselijk en ik begrijp het nog steeds niet, maar ik heb een mes gepakt en ben samen met mijn broer naar haar toe gegaan.

“Ik ben niet bang”, zei Malak tegen me, “je bent niets waard”. Ze wees me op mijn fouten en ik voelde me vernederd en stak haar... Op dat moment was het alsof ik midden in een orkaan stond en de hemel naar beneden kwam. Wat had ik gedaan? Ik hield zoveel van Malak en ik heb haar het leven afgenomen...En waarom? Ik had troep in mijn hoofd laten planten.'

Achterlijke tradities die levens kosten

'Er wordt wel eens gezegd dat in ieder mens een moordenaar schuilt. Dat is niet zo. Het is de omgeving die je maakt tot iets wat je eigenlijk niet bent. Deze moorden hebben ook niets met het geloof te maken. Nergens in de Koran staat dat je de rechter over het leven van een ander mag spelen. Het gaat om tradities. Om achterlijke tradities die levens kosten. Ik heb die tradities nu terzijde geschoven; het kan niet zo zijn dat vrouwen minder zijn dan mannen. Man en vrouw zijn gelijk. Als een man met vrouwen slaapt is hij stoer, een vrouw wordt een hoer genoemd. Dat is oneerlijk.’

Het laagste van het laagste

‘Mijn broer en ik zijn allebei veroordeeld voor doodslag. Ik was minderjarig en ging naar de jeugddetentie. Ruim vijf jaar heb ik vastgezeten en als je je zusje vermoord hebt, word je door medegevangenen als het laagste van het laagste gezien, net als een verkrachter. Ze noemden me killer in de gevangenis, ik wist niet eens wat het betekende. In een Nederlandse gevangenis zou je het makkelijk hebben? Ik zat alleen in een cel, want ik was niet altijd veilig en anderen namen me kwalijk wat ik gedaan had. Maar een leven zonder anderen is geen leven.’

‘Ik hoopte dat ik een behandeling zou krijgen, want ik wist dat het niet goed was wat ik gedaan had, dacht dat er iets 'los' zat. Maar behandelaars zeiden dat ik een vrij normale jongen was en dat ik dit nooit meer zou doen, dat ik een voorbeeld voor anderen kon zijn. Het deed me pijn dat ze dat zeiden. Ik heb iets vreselijks gedaan en word opgesloten, dan ben ik toch een gevaar voor de samenleving? Dan moet er toch een manier zijn om mij te behandelen? Maar ik heb geen behandeling gehad. Het liefst zou ik met iemand praten die het zelf meegemaakt heeft en weet hoe ik me voel. Maar ik kan geen mensen vinden die met me willen praten, niemand wil naar me luisteren.’

‘Na mijn vrijlating stond ik op straat. Ik had niets meer. Als je wint, wil iedereen naast je staan, als je de bodem raakt is er niemand en krijg je nog een trap na. Al die mensen die die dingen in mijn hoofd hebben geplant, hebben me laten vallen als een baksteen. Met mijn broer heb ik geen contact meer, ik wil afstand houden en mijn ouders zie ik af en toe. De kloof tussen ons is niet meer te overbruggen. Ze zijn hun dochter kwijt. We kunnen er niet over praten,het is te pijnlijk. Een jonger broertje is bang voor me, want ik ben toch die broer die zijn zus vermoord heeft?’

De juiste mensen

‘We draaien in Nederland om de problemen heen vind ik. Misschien vinden we de realiteit te moeilijk. Als ik bij een lezing ben, dan hoor ik al die gestudeerde mensen praten over onderzoek en analyses, maar daar leren deze jongens niets van! We hebben de juiste mensen nodig en dat zijn leraren die het kunnen herkennen, weten wat ze kunnen doen en vooral naar je luisteren en doorvragen. Maar ook meer hulpverleners die het zelf meegemaakt hebben en met hun hart werken. Die echt naar je luisteren. Het helpt als zoiemand ook een islamitische achtergrond heeft, want als je niet weet wat het is om zo op te groeien, het zelf niet kent, kom je niet binnen bij die jongens.'

‘Laatst ontmoette ik enkele meiden die ook thuis waren weggegaan. Ze wilden terug naar huis en daar schrok ik van. Zo'n familie gaat lief doen, met slechts één doel; ze willen jou thuis krijgen om je te doden. Daar prikken hulpverleners niet altijd doorheen. Alleen als je het zelf meegemaakt hebt, weet je feilloos of de familie het meent of speelt. “Doe het niet,” heb ik gezegd, “ga niet naar huis”.’

Deze wereld wil me niet

‘Ik voel me machteloos, voel me onbegrepen. Ik ben kapot en heb voor de rest van mijn leven een straf. Ik leef en ik sta op, maar ik denk wel eens: het hoeft voor mij niet meer, deze wereld wil me niet. Ik was gek op een meisje, maar het ging uit want haar broer wilde niet dat ik met haar omging en hij sloeg me.'

'Twee keer heb ik een melding gedaan bij de politie en die vroegen haar nummer. Maar dat kan ik toch niet geven, dan wordt het alleen maar erger. De politie vond dat ik mezelf verdacht maakte en luisterde niet naar me. Voor anderen ben en blijf je altijd een moordenaar. Iedereen schuift me aan de kant; alsof ik over mijn hele lichaam eczeem heb. Maar ik wil die pijn niet meer voelen, ik wil ook liefde voelen, dat heb ik nooit gekend.’

Meisjes beschermen

‘Ik wil mijn leven weer op de rails krijgen. Af en toe geef ik al voorlichting, en een keer vertelde een vader me na afloop dat hij, door mijn verhaal, anders naar zijn dochter was gaan kijken. Wow, dacht ik: het kan dus. En dat wil ik bereiken, dat is het enige dat mijn leven nog zin geeft. Ik wil goed doen, ik wil andere meisjes beschermen en voorkomen dat andere broers hun zussen doden. Maar geef me de kans mijn verhaal te vertellen. Laat me die jongens waarschuwen. Dat is het enige dat ik nog voor Malak kan doen.’