Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Uit cijfers van 2010 blijkt dat in Nederland 327.000 kinderen onder de armoedegrens leven. Dat is 1op de 10 kinderen. De Kinderombudsman verwacht dat daar door de bezuinigingen nog eens 40.000 bijkomen. Dat staat in de eerste Nederlandse Kinderrechtenmonitor die vorig jaar verscheen.

Geen vakantie

Armoede in gezinnen is zorgelijk, omdat deze gezinnen meer kans hebben op schulden en sociaal isolement. De kinderen zijn slechter af dan hun meer welvarende leeftijdsgenoten. Dat geldt op verschillende gebieden. Zo zijn ze minder vaak lid van een vereniging, gaan om financiële redenen minder vaak op vakantie en maken minder uitstapjes.

Thuis is er geen geld voor nieuwe kleren, internet of elke dag een warme maaltijd. Armoede leidt niet automatisch tot problemen in hun ontwikkeling, zeker niet als de armoede tijdelijk is. Sommige ouders en kinderen kunnen redelijk goed met de situatie omgaan en vertonen veel veerkracht. Soms is geldgebrek alleen een financieel probleem, kunnen ouders redelijk goed met de situatie omgaan en zijn er weinig negatieve gevolgen voor de kinderen.

Financiële stress

Vaak gaat armoede bij ouders echter gepaard met andere problemen, zoals een lage opleiding, geringe vaardigheden of schuldenproblematiek. Ook is er de nodige (financiële) stress bij ouders waar kinderen veel last van hebben. Deze opeenstapeling van risicofactoren heeft een negatieve invloed op het opgroeien en opvoeden van kinderen. Dat komt ook doordat arme gezinnen vaak een kleiner netwerk hebben en daardoor minder steun krijgen.

De kinderombudsman maakt zich grote zorgen om kinderen die in deze omstandigheden opgroeien. Hij stelt dat bij bezuinigingen beter nagedacht moet worden over het effect daarvan op kinderen. Op grond van het Kinderrechtenverdrag moet de overheid passende maatregelen treffen om ouders of verzorgers te helpen, vooral wat betreft voeding, kleding en huisvesting.

Dossier en rapport

In het Dossier Armoede in gezinnen vind je alle recente kennis en informatie op een rij, inclusief wat er op het terrein van beleid en onderzoek gebeurt. In een rapport van Unicef vind je een internationale vergelijking van armoede in gezinnen met kinderen in Westerse landen.

Verspreid over heel Limburg stelt woningcorporatie Wonen Limburg 12 gemeubileerde woningen beschikbaar voor mensen die plotseling zonder onderdak en huisraad komen te zitten. De pilot is bedoeld voor mensen die in een schrijnende situatie zitten door huiselijk geweld, dreigende eerwraak of andere omstandigheden waardoor ze op de vlucht zijn geslagen.

Regelmatig wordt Wonen Limburg geconfronteerd met schrijnende situaties, waarin mensen heel plotseling zonder onderdak en huisraad komen te zitten. Het reguliere systeem om woonruimte te verdelen biedt voor deze groep urgent woningzoekenden niet altijd een uitkomst.

De woningen zijn dus niet bedoeld voor mensen die bijvoorbeeld ‘gewoon’ gescheiden zijn, aldus een woordvoerder van Wonen Limburg. De urgenten kunnen maximaal 6 maanden van de woning gebruikmaken. Ondertussen moeten ze zelf op zoek naar passende woonruimte. In sommige gevallen is verlenging met een halfjaar mogelijk. De woningen worden tegen een gereduceerd huurtarief aangeboden.

Een prima initiatief waarmee erger voorkomen kan worden, menen wij. Zo kunnen mensen, al dan niet met tussenkomst van de politie en een huisverbod, een time-out nemen. En hoeven ze op deze manier geen beroep te doen op de maatschappelijke- of vrouwenopvang.

De Limburgse zender L1 maakte een filmpje over de noodwoningen. Klik hier om deze te zien.

Voor een ieder die geïnteresseerd is in de ACE-Study en alles wat daaraan verwant is, is er de ‘ Ace’s too high’-website . Hier vind je alle onderzoeken over ACE's, kun je je eigen ACE-score berekenen, lees je over wat dat betekent en vind je de oorspronkelijke onderzoeksresultaten.

Daarnaast is er een link naar ‘ The ACE Connection’ . Dat is een sociaal netwerk, waar je lid van kunt worden. Leden van over de hele wereld delen hier informatie met elkaar over ACE-gerelateerde onderzoeken, initiatieven, video’s, en presentaties. Ook is er een forum, kunnen leden met elkaar chatten en kan je je opgeven voor een nieuwsbrief.

In een brief aan de Tweede Kamer reageren de ministeries van VWS en VenJ op de aanbevelingen van de commissie-Samson over seksueel misbruik in de jeugdzorg.

Een van de acties is dat het kabinet een regeling heeft opgesteld waardoor een verzoek tot schadevergoeding voor misbruik voor alle jeugdzorginstellingen op dezelfde manier ingediend, beoordeeld en afgehandeld kan worden.

Civiele vordering

De zogenoemde regeling civiele vordering tot schadevergoeding is bedoeld voor minderjarige slachtoffers van misbruik in de periode 1945 tot en met 31 december 2012. Omdat het Schadefonds Geweldsmisdrijven zaken van vóór 1973 niet kan behandelen, wordt specifiek voor slachtoffers van seksueel misbruik in jeugdinstellingen en pleeggezinnen een bestuurlijke vangnetregeling opgesteld. Eigenlijk zijn deze zaken verjaard. Beide regelingen worden waarschijnlijk begin 2013 gepubliceerd.

Het kabinet is ook bereid subsidie te verlenen aan de slachtofferorganisaties SKIP en Nederland Heelt, die zijn gericht op lotgenotencontact. De betreffende kamerbrief vind je hier .

Uit een recent Amerikaans onderzoek blijkt dat geweld leidt tot snellere veroudering van het DNA. In het onderzoek zijn 1.100 Britse tweelingen gevolgd die in de jaren 90 waren geboren. De onderzoekers namen bloedmonsters af en vroegen in interviews naar ervaringen met bijvoorbeeld huiselijk geweld en pesterijen op school.

Telomeren

De onderzoekers keken specifiek naar de stukjes DNA die aan het uiteinde van chromosomen (telomeren) zitten om te voorkomen dat ze rafelen. Dit is te vergelijken met de functie van de uiteinden van schoenveters. Bij het kopiëren van het DNA tijdens celdeling worden de telomeren steeds korter.

Hierdoor wordt het aantal keer dat een cel kan delen beperkt. Uit eerder onderzoek was al bekend dat roken, vetzucht, en stress de telomeren verkorten. En daardoor zorgen voor een versnelde veroudering van het lichaam.

Uit dit recente onderzoek blijkt nu dus dat ook ervaringen met geweld leiden tot kortere telomeren en dus versnelde veroudering. Bij kinderen die meer dan 2 gevallen van geweld meemaakten, werden de telomeren significant sneller korter dan normaal.

Omdat een snellere veroudering van het DNA gepaard gaat met verhoogde kans op allerlei chronische ziektes, maken de onderzoekers zich zorgen over de gezondheid van deze kinderen op lange termijn. Volgens de wetenschappers geven de resultaten wederom het belang van geweldspreventie aan.

Het volledige Engelstalige artikel lezen? Klik dan hier .

Het aantal jongeren in de noodopvang neemt in verhouding toe, vergeleken met het aantal volwassenen. In 2011 zijn 14.141 cliënten jonger dan 23 jaar. Dat is 20% van de in totaal 66.080 cliënten in de maatschappelijke- en vrouwenopvang. In 2009 en 2010 waren dat respectievelijk nog 7.574 en 8.791 jongeren. Deze cliënten moesten vanwege huiselijk geweld of financiële problemen in 2011 hun huis uit.

Beeld van de Opvang

De cijfers staan in Beeld van de Opvang Feiten en Cijfers 2011 . van de Federatie Opvang. Uit dit onderzoek blijkt dat er 14.141 jongeren tot 23 jaar in de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang verblijven. Hiervan zijn 7.133 kinderen jonger dan 18 jaar.

Van deze kinderen kwamen er 5.745 mee met een ouder of beide ouders. De overige jongeren hebben zich zelfstandig gemeld. De Federatie Opvang vindt het een zorgwekkende ontwikkeling dat grote aantallen jongeren en kinderen in de opvang terecht komen.

Veerkracht

De Federatie Opvang heeft het initiatief genomen om een speciale begeleidingsmethodiek genaamd Veerkracht te ontwikkelen die zich richt op kinderen in de opvang. De aanpak van Veerkracht is uniek te noemen. In de methodiek staat het kind centraal. Het kind wordt gezien als zelfstandige cliënt en niet meer als ‘met de moeder meegekomen’.

Maatschappelijke opvang

Kinderen krijgen dankzij Veerkracht een eigen begeleidingsplan en een eigen veiligheidsplan. De kinderen worden bij binnenkomst apart gescreend om te kijken hoe het met ze gaat en wat ze nodig hebben. De methodiek wordt al toegepast in organisaties voor vrouwenopvang. Dit jaar start Federatie Opvang - met steun van het ministerie van VWS met het ontwikkelen van de methodiek Veerkracht voor kinderen die in de maatschappelijke opvang terecht komen.

Voor wie de documentaire ‘Code Rood: Huiselijk geweld’ van de filmmaakster Jessica Villerius op televisie gemist heeft is deze hier alsnog te bekijken. Wat ons betreft: doen!

Documentairemaakster Jessica Villerius werpt een indringende kijk achter de Nederlandse voordeur, waar jaarlijks ruim 200.000 mensen slachtoffer worden van ernstig huiselijk geweld. Een groot deel van de tijd wordt ‘casemanager’ Henk Giebels gevolgd. Hij is verantwoordelijk voor eerste hulp bij huiselijk geweld.

Giebels is betrokken bij 112-meldingen waarbij een verdachte van Huiselijk Geweld wordt gearresteerd. Hij praat in het cellencomplex met de verdachten, maar ook met de slachtoffers thuis. Al kijkende kregen wij een enorm respect voor Giebels. Ook werd een klein beetje duidelijker hoe hij te werk moet gaan met alle instanties die om de hoek komen kijken bij huiselijk geweld. En wordt treffend in beeld gebracht hoe zowel de dader als het slachtoffer de boel manipuleren en voor eigen parochie preken.

MANIFEST

Eén van de meest desastreuze dingen die een kind kan overkomen is gebrek aan liefde en veiligheid. Kinderen die opgroeien met machtsmisbruik, seksueel misbruik, mishandeling of verwaarlozing kunnen grote schade oplopen.

Hun ontwikkeling stagneert, ze hebben moeite zich te hechten en lopen een hoog risico op het ontwikkelen van trauma’s en traumagerelateerde klachten. Neem nachtmerries, depressie, ongecontroleerde woede-uitbarstingen. Het zijn slechts enkele voorbeelden.

Even zo erg als de mishandeling, de verwaarlozing en het misbruik zelf, is misschien wel het feit dat deze kinderen niet de hulp krijgen die ze zo hard nodig hebben.

Deze kinderen worden de dupe van overheidsmaatregelen. Opnieuw. Eerder al (per 1 januari 2012) werden ‘aanpassingsstoornissen’ geschrapt uit het basispakket van de zorgverzekeraars.

Het Kinder- en Jeugdtraumacentrum Haarlem luidde de noodklok: veel getraumatiseerde kinderen konden niet langer worden behandeld door de korting die, als gevolg van deze maatregel, aan het Kinder- en Jeugdtraumacentrum werd opgelegd. Dit bracht grote ophef met zich mee en staatssecretaris Veldhuijzen-Van Zanten deed een oproep aan de zorgverzekeraars om deze korting terug te draaien.

Nu, precies een jaar later, worden deze kinderen wéér slachtoffer van het overheidsbeleid. Deze keer schrapt het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) per 1 januari 2013 de behandeling van ‘andere aandoeningen en problemen van een kind die een reden voor zorg kunnen zijn’, dit zijn de zogeheten V-codes. Denk hierbij aan de behandeling van de gevolgen van lichamelijke mishandeling, seksueel misbruik, verwaarlozing en huiselijk geweld.

In dit manifest roepen we de staatssecretaris van VWS, het College van Zorgverzekeringen, Zorgverzekeraars Nederland, Jeugdzorg Nederland en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten op om adequate maatregelen te nemen zodat deze kinderen de complexe, multidisciplinaire en gespecialiseerde zorg krijgen die noodzakelijk is.

Het kan en mag niet zo zijn, dat deze beschadigde kinderen verstoken blijven van behandeling omdat hun problematiek niet past in een systeem dat niet voor hen ontworpen is. Wij vragen je daarom om een oplossing te vinden voor de problematiek die wij in dit manifest schetsen.

- Wij vragen om voor minderjarigen de V-codes weer op te nemen in het basispakket van de verzekerde zorg.

- Wij vragen het stelsel voor de zorg voor jeugd zo in te richten dat complexe specialistische zorg direct is in te zetten (matched care).

- Wij vragen de deskundigheid van specialisten in te kunnen zetten bij ernstige problemen die een reden voor zorg zijn en een hoog risico met zich meebrengen op het ontwikkelen van gedrags- en persoonlijkheidsstoornissen.

De volledige tekst van het manifest is hier te lezen .

Het manifest is opgesteld door: Anke van Dijke en Linda Terpstra, directie/raad van bestuur Fier Fryslân; Francien Lamers-Winkelman, (emeritus hoogleraar Preventie en Hulpverlening inzake kindermishandeling VU Amsterdam); Herman Baartman (emeritus hoogleraar Preventie en hulpverlening inzake Kindermishandeling), Catrin Finkenauer (hoogleraar Kindermishandeling en interpersoonlijke relaties), Janet van Bavel (manager Kinder- en Jeugdtraumacentrum Haarlem).