Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Er zijn in Nederland slechts een beperkt aantal gespecialiseerde plaatsen voor de opvang en hulp van minderjarige slachtoffers van kinderhandel. Dit is gezien het aantal slachtoffers per jaar, onvoldoende.

Gespecialiseerde opvang voor minderjarige jongens die slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting ontbreekt geheel. Minderjarige buitenlandse slachtoffers van mensenhandel en minderjarigen die daartoe het risico lopen, kunnen 'beschermd' worden geplaatst, omdat zij in asielzoekerscentra niet veilig zouden zijn.

Kinderen laten werken onder omstandigheden die schadelijk zijn voor de gezondheid, veiligheid of de zedelijkheid van kinderen, is uitbuiting en verboden in Nederland.

Een minderjarige aanbieden voor prostitutie om daar geld aan te verdienen wordt in Nederland altijd gezien als mensenhandel, ook als er geen sprake is van dwang. De maximumstraf hiervoor varieert van 6 tot 10 jaar.

Er zijn strafverzwarende omstandigheden wanneer de minderjarige jonger is dan 16 jaar en wanneer 2 of meer personen samen een minderjarige (of minderjarigen) uitbuiten. Wanneer de uitbuiting zwaar lichamelijk letsel of de dood ten gevolge heeft, kan maximaal 15 jaar gevangenisstraf worden geëist.

Degene die gebruikmaakt van een minderjarige in de prostitutie is strafbaar met een maximum gevangenisstraf van 4 jaar.

Kinderen die verhandeld zijn hebben vaak te maken gehad met ernstig psychisch of seksueel misbruik. Ze zijn veel geslagen, verkracht, soms gemarteld en zwaar onder druk gezet. Op een leeftijd en in een periode dat ze zich normaal en gezond zouden moeten kunnen ontwikkelen.

Patroon

Minderjarigen tonen vaak een complex patroon van symptomen, die gerelateerd zijn aan de veelheid van traumatische ervaringen die ze hebben ondergaan. Bij sommige kinderen zijn de klachten heel duidelijk zichtbaar. Andere kinderen onderdrukken ze juist. Met hen lijkt op het eerste gezicht niets aan de hand.

Geheugen

Soms kunnen de ervaringen later alsnog naar buiten komen bijvoorbeeld in de vorm van nachtmerries of depressies. Er zijn ook minderjarigen die hun ervaringen helemaal uit hun geheugen wissen en vergeten. Veelal komen op latere leeftijd deze ervaringen toch naar boven.

Gestigmatiseerd

Daarnaast lopen minderjarige slachtoffers een groot risico op seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals HIV/aids. Kinderen die slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting, worden vaak gestigmatiseerd door hun gemeenschap en hebben moeite om deel te nemen aan het onderwijs.

Verstoten

Zonder steun van de gemeenschap kunnen ze zich niet op dezelfde manier ontwikkelen als andere kinderen. Meisjes kunnen verstoten worden door de gemeenschap waar ze toe behoren omdat ze na alles wat ze meegemaakt hebben geen maagd meer zijn.

Verkocht

De meisjes worden als onrein gezien en niet meer geschikt voor het huwelijk. Bovendien kan het zijn dat het kind door een familielid is verkocht, zodat bij terugkomst het risico bestaat opnieuw verkocht te worden. Daardoor kunnen ze niet terug naar huis.

Twee voorbeelden:

1. De behandeling van misbruikte kinderen met een beperking vergt extra tijd voor overleg met betrokkenen en professionals. De tijd die hulpverleners hieraan besteden, krjigen ze echter niet vergoed. Dat belemmert een goede behandeling.

2. Misbruikte kinderen met een beperking, die in een instelling verblijven, hebben door gescheiden financieringsstromen slecht toegang tot gespecialiseerde diagnostiek en behandeling buiten instellingen.

Bron: Expertmeeting Kinderpostzegels, maart 2012.

Het kind of de jongere wordt uit zijn eigen leefomgeving gehaald. Soms met geweld, vaak met mooie beloftes van een beter leven. In sommige gevallen zijn ouders zo wanhopig dat ze hun kind aan een mensenhandelaar verkopen.

Verdacht

Het vervoer naar de uiteindelijke bestemming is vaak gevaarlijk en onaangenaam. De mensenhandelaar verbergt het kind bijvoorbeeld in een krappe ruimte. Stelt er toch iemand vragen, dan liegen ze over hun relatie met het kind om zich niet verdacht te maken.

Angst

Bij aankomst op bestemming worden kinderen en jongeren vaak geslagen, mishandeld of verkracht om hun verzet te breken. Sommige worden meerdere malen doorverkocht. De kinderen zijn geestelijk en lichamelijk beschadigd, maar durven uit angst of uit schaamte geen hulp te vragen.

Ontsnappen

Mensenhandelaren dreigen ook geregeld hen of hun familie te vermoorden als ze proberen te ontsnappen. Lukt een ontsnapping toch, dan biedt de overheid niet altijd onmiddellijk bescherming. Daardoor blijven de slachtoffers kwetsbaar.

Zolang de vraag naar commerciële seks blijft bestaan, en dit slecht of niet geregeld is, zullen minderjarigen deel uitmaken van het seksaanbod. En zullen kinderen verhandeld worden om aan de vraag te kunnen voldoen.

Mijnbouw

Met name in toeristische gebieden of gebieden waar veel mannen alleen werkzaam zijn is de vraag hoger. Bijvoorbeeld in gebieden waar veel mijnbouw plaatsvindt. Juist naar deze gebieden worden kinderen verhandeld om te werken in de seksindustrie.

Factoren die er voor zorgen dat kinderen kwetsbaar zijn voor handel zijn werkloosheid in een land, armoede, gebrek aan scholing en een slecht werkende kinderbescherming. Ook een gebrekkige wetgeving, slechte wetshandhaving en corruptie zorgen ervoor dat kinderen niet voldoende worden beschermd.

Cultuur

Kinderen zijn een kwetsbare groep omdat ze hun rechten en mogelijkheden niet kennen en hier zelf niet voor op kunnen komen. In plattelandsgebieden en in de cultuur van sommige landen zijn vrouwen en meisjes ondergeschikt aan mannen.

Ongelijk

De relatie tussen de mensenhandelaar en hun slachtoffers is ook vaak gebaseerd op ongelijkheid in macht tussen mannen en vrouwen.

Slachtoffers van kinderhandel zijn vaak de meest kwetsbare kinderen. Het zijn vooral kinderen uit arme gezinnen, kinderen die niet naar school gaan, kinderen die afhankelijk zijn van seizoenswerk en kinderen uit minderheidsgroepen.

Meerderheid

Maar ook vluchtelingenkinderen en kinderen die hun ouders verloren hebben aan oorlog of aids. Of jongeren die het slachtoffer zijn van verwaarlozing, mishandeling of seksueel misbruik. De meerderheid van de slachtoffers zijn meisjes, maar ook jongens worden verhandeld voor de seksindustrie.

Dubbel taboe

Bij mannelijke slachtoffers is er een dubbel taboe: prostitutie en homoseksualiteit. Dat komt omdat jongens doorgaans homoseksuele klanten hebben. Dit hoeft echter niet te betekenen dat ze zelf homoseksueel zijn.

De meeste slachtoffers van seksuele uitbuiting zijn kinderen in de leeftijd tussen 13 en 18 jaar.

Kinderhandel komt niet, zoals vaak wordt gedacht, alleen voor in ontwikkelingslanden. De handel van kinderen voor seksuele uitbuiting vindt plaats in - of via - vrijwel alle landen van de wereld. De handel in kinderen vindt het meest plaats over relatief korte afstanden binnen een regio.

Het hoeft niet altijd tussen landen plaats te vinden, het kan ook binnen een land plaatsvinden. Bij internationale handel in kinderen over continenten zijn vaak criminele netwerken betrokken. Ook in Nederland zijn minderjarigen het slachtoffer van mensenhandelaren, het meest bekend zijn 'mensenhandelzaken' met loverboys.

Als kinderen worden verkocht, meegenomen of misleid en vervoerd worden om ze uit te buiten noemen we dat kinderhandel. Dat staat in de Nederlandse wet in artikel 273f Wetboek van Strafrecht.

Uitgebuit

Belangrijk om te weten is dat volgens de wet iedere persoon onder de 18 jaar een kind is. Kinderen worden verhandeld om uitgebuit te worden in de seksindustrie, maar ook verhandeld om gedwongen te bedelen, diefstal te plegen, drugs te vervoeren of te werken op cacaoplantages of in kledingfabrieken.

In de meeste gevallen (bijna 80 %) worden slachtoffers uitgebuit in de prostitutie en de productie van kinderpornografie.

Mensenhandel of mensensmokkel

Mensenhandel is niet hetzelfde als mensensmokkel. Bij mensenhandel staat uitbuiting centraal. Mensensmokkel is het helpen van mensen in ruil voor geld bij illegale grensoverschrijding, verblijf of doorreis.

Of er sprake is van handel of smokkel wordt soms pas duidelijk als de bestemming is bereikt. Als de persoon zich dan niet vrij kan bewegen, maar in een uitbuitingssituatie terecht is gekomen, is er sprake van mensenhandel.