Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

De Europese Kampioenschappen in Polen en Oekraïne trekken zo’n 1,5 miljoen, veelal mannelijke supporters, naar de voetbalsteden. De kans op de vraag naar commerciële seks neemt daardoor fors toe.

Dé kans dus voor mensenhandelaren om vrouwen en kinderen te verhandelen. Maar ook tienermeisjes die op zoek zijn naar geld of een beter leven, trekken mogelijk naar de voetbalsteden. Om zich te prostitueren met het risico in handen te vallen van een mensenhandelaar.

Het alcohol- en drugsgebruik van de supporters speelt ook een rol als het gaat om kinderhandel en kindermisbruik. En er zijn meer kinderen zonder toezicht thuis en op straat. Bovendien lopen minderjarigen het risico dat ze gedwongen moeten bedelen in de voetbalsteden.

Harde cijfers

Het is moeilijk harde cijfers te vinden over een daadwerkelijke toename van kinderhandel of mensenhandel bij grote sportevenementen.

Sporadisch komen verhalen naar buiten, soms doen enkele vrouwen aangifte. Wat het geval was tijdens de Olympische Spelen in Athene in 2004 en het WK Voetbal in Duitsland in 2006.

In Zuid-Afrika zagen ze een jaar voordat het WK Voetbal plaatsvond een toename van prostitutie. Een groot aantal meisjes waar de zedenpolitie mee in aanraking kwam, bleek minderjarig en tot prostitutie gedwongen door mensenhandelaren. Of die toename samenhing met het WK bleek niet hard te maken.

WK Zuid-Afrika

Dit soort observaties leidde wel tot schattingen dat rondom het WK Voetbal zo'n 60.000 mensen naar Zuid-Afrika zouden worden verhandeld, waaronder 40.000 prostituees en vele minderjarigen. Deze cijfers haalden de kranten.

Maar na afloop kon in diverse evaluaties niet worden bevestigd dat mensenhandel op zo’n grote schaal zou hebben plaatsgevonden.

De schattingen bij het WK Voetbal in Duitsland (2006) lagen op zo’n 40.000 vrouwen en meisjes die gedwongen zouden worden zichzelf te prostitueren in privéwoningen, bordelen en caravans. Een toestroom van vrouwen en minderjarigen uit vooral Oost-Europese landen werd verwacht.

Franz Beckenbauer

Duitsland startte een grote campagne, waar ook de nationale voetbalbond en de wereldberoemde Duitse voetballer Franz Beckenbauer aan meededen. En er kwamen extra maatregelen zoals verscherpte grenscontroles.

Toch constateerden ook de Duitsers achteraf dat er tijdens het WK geen toename was van werk in de prostitutie. Wel kwamen andere vormen van kinderhandel aan het licht. Mechtild Maurer, directeur van ECPAT Duitsland, vertelt bijvoorbeeld dat rond de stadions kinderen zijn aangetroffen die gedwongen werden tot bedelen.

Bouwwerkzaamheden

Ook nu circuleren in de media schattingen over misbruik van minderjarigen in de EK-voetbalsteden. Zo meldde Spits dat ten tijde van het EK 1 op 6 van de 150.000 prostituees in Oekraïne minderjarig is; ruim 8.000 kinderen.

Om foutieve beeldvorming te voorkomen heeft de UEFA vooraf aan het EK een onderzoek verricht. In het rapport 'Discourse on prostitution and human trafficking in the context of UEFA EURO 2012' is er gekeken naar de risico's van mensenhandel en prostitutie tijdens het EK in Polen en Oekraïne.

Daarin concluderen academici en experts een stijging in de exploitatie van kinderen en volwassen in de bouwwerkzaamheden rondom het EK 2012. Sommigen zijn overtuigd dat ook mensenhandel en seksuele exploitatie gaan toenemen, anderen benadrukken dat het effect niet te voorspellen is.

Zelfbescherming

Over een punt zijn ze het echter allemaal eens: in plaats van paniek te creëren met hoge cijfers, is het belangrijk tijdens het EK in Polen en Oekraïne informatie te verspreiden over zelfbescherming.

Theo Noten, programmamanager van ECPAT Nederland, licht toe: 'Ondanks een gebrek aan harde cijfers biedt een sportevenement als het EK de mogelijkheid om aan een groot publiek te laten zien dat mensenhandel wereldwijd een groot probleem is. Van het totale aantal slachtoffers van mensenhandel wereldwijd is meer dan 20% jonger dan 18 jaar.'

Seksindustrie

Noten: 'Het gaat volgens schattingen om ruim een miljoen kinderen wereldwijd die verhandeld worden en gedwongen zijn te werken in de seksindustrie of andere economische sectoren. Het is belangrijk dat zo veel mogelijk mensen weten wat kinderhandel is, zodat we er gezamenlijk iets tegen kunnen doen.'

Zijn mening wordt gedeeld in het rapport 'What’s the cost of a rumour' van de Global Alliance Against Traffic in Women (GAATW) waarin de mythes en de feiten rond mensenhandel en grote sportevenementen in kaart zijn gebracht.

Negatieve effecten

GAATW waarschuwt voor het 'misbruiken' van de relatie tussen mensenhandel, prostitutie en grote sportevenementen. Dit kan namelijk ook zeer negatieve effecten hebben op de beeldvorming over slachtoffers van mensen- en kinderhandel en sekswerkers in het algemeen.

De organisatie ziet alleen kansen voor een gedegen en effectieve campagne als wordt samengewerkt met de belangenorganisaties van slachtoffers.

Twee elementen maken een campagne het meest effectief. Enerzijds moet deze gericht zijn op het vergroten van de bewustwording over de rechten en mogelijkheden voor slachtoffers.

Anderzijds op de verantwoordelijkheid van het grote publiek en van klanten van de seksindustrie om mensen- en kinderhandel te signaleren en er iets aan te doen.

Bierviltjes

Tijdens het WK Voetbal in Duitsland is veel ervaring opgedaan met dit soort publiekcampagnes. Zo werden er duizenden flyers en bierviltjes in de voetbalsteden uitgedeeld. Ook kwamen er advertenties in bladen als de Playboy.

Potentiële bordeelbezoekers kregen vragen voorgeschoteld of ze wel wisten met wat voor een prostituee ze het bed deelden. Verkoopt zij vrijwillig haar lichaam, of tegen haar zin? Is zij minderjarig? Daarnaast werden mannen gewezen op hun morele plicht om dit te rapporteren.

Positieve gevolgen

Volgens Mechtild Maurer van ECPAT Duitsland hebben de campagne en de andere activiteiten zeker bijgedragen aan het voorkomen van misstanden. En niet alleen dat. Nog steeds merkt ECPAT Duitsland de positieve gevolgen ervan.

Iedereen in Duitsland weet sindsdien wat kinderprostitutie en kinderhandel is. En het helpt ECPAT Duitsland nog steeds in de lobby voor verdere beleidsontwikkeling op dit terrein.

Wat we kunnen leren uit de ervaringen in Duitsland en Zuid-Afrika is dat een campagne tegen kinder- of mensenhandel bij een groot sportevenement niet op zichzelf moet staan. Om blijvend resultaat te zien moet de campagne onderdeel zijn van een nationale strategie die de risico's op mensen- en kinderhandel langdurig bestrijdt.

Campagne in Polen en Oekraïne

Polen en Oekraïne hebben de lessen te harte genomen. De campagne 'Don’t loose!' die in beide landen van start is gegaan, is ingebed in de nationale strategie tegen kinderhandel.

In de Poolse en Oekraïense voetbalsteden hangen nu posters die tienermeisjes duidelijk maken dat hun lichaam niet te koop is. En worden voetbalsupporters gewaarschuwd dat seks met minderjarigen strafbaar is (lees ook de TKM-reportage).

Maar hoe staan onze voetballanden er in het algemeen voor als het gaat om mensenhandel? Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken brengt jaarlijks een rapport uit over de stand van zaken ten aanzien van mensenhandel in alle landen van de wereld.

In deze 'Trafficking in Persons Reports' , ook wel TIP-rapporten genoemd is te lezen hoe het wereldwijd met dit soort nationale strategieën is gesteld.

Basisstandaarden

De overheidsaanpak van mensenhandel in Polen voldoet aan de basisstandaarden, aldus het TIP-rapport in 2011. Wel zijn er knelpunten in het signaleren van slachtoffers en is er behoefte aan meer en betere opvang voor minderjarige slachtoffers.

Het TIP-rapport over Oekraïne is zorgelijker . In 2011 werd een toename van gedwongen prostitutie geconstateerd, waarbij vooral straatkinderen en kinderen in tehuizen risico's lopen om hierin verzeild te raken.

Moderne slavernij

Mannen, vrouwen en kinderen uit landen als Congo, Moldavië, Oezbekistan, Tsjechië, Slowakije en Pakistan zijn slachtoffer van sekshandel en moderne slavernij in Oekraïne.

De overheidsaanpak kent volgens het TIP-rapport nog vele tekortkomingen, maar heeft desondanks geresulteerd in een betere signalering en een hoger aantal veroordelingen van mensenhandelaren.

Landsgrenzen

Naast de bestaande maatregelen, moeten landen die een EK, WK of ander groot sportevenement binnen hun landsgrenzen krijgen, hun bestaande maatregelen intensiveren om kinderhandel te voorkomen. Zoals extra monitoring van de landsgrenzen op de migratie van kinderen. En moeten kinderbeschermingsorganisaties paraat staan met extra teams die direct ondersteuning kunnen bieden.

Ook zijn extra trainingen aan luchthavenpersoneel, medewerkers in de toeristenbranche, douanepersoneel en hulpverleners geen overbodige luxe. Op deze manier zijn zij extra alert op mogelijke misstanden en verdacht reisgedrag van kinderen.

Het EK vormt op deze manier een katalysator voor de bewustwording over kinderhandel en de multidisciplinaire samenwerking tussen de betrokken instanties. Zo kan sport ingezet worden om de strijd tegen kinderhandel en kindermisbruik te winnen.