Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Mensen- en kinderhandel is een van de grootste en snelst groeiende vormen van georganiseerde misdaad ter wereld.

Vaak wordt er gedacht dat er in Nederland geen kinderhandel plaatsvindt. Niets is minder waar. Daarom moet iedereen die met kinderen werkt alert zijn op signalen van kinderhandel.

Het Nederlandse registratiepunt voor mensenhandel (CoMensha) telde in 2011 195 minderjarige slachtoffers van uitbuiting. Dit is slechts het aantal minderjarige slachtoffers dat is geregistreerd. Waarschijnlijk ligt het werkelijke aantal hoger.

In de meeste gevallen gaat het om Nederlandse meisjes (66%). Minderjarigen die uit andere landen naar Nederland worden verhandeld om in de seksindustrie te worden uitgebuit, komen met name uit landen in West-Afrika en Oost-Europa.

Effectieve aanpak

Geen enkele instantie kan in zijn eentje de handel van kinderen voor seksuele doeleinden effectief bestrijden. De bestrijding van kinderhandel vraagt om multidisciplinaire samenwerking.

Politie, Openbaar Ministerie, kinderbescherming, jeugdzorg, maatschappelijke en vrouwenopvang, maatschappelijk werk en andere hulporganisaties moeten intensief met elkaar samenwerken.

Om de preventie, signalering, opsporing en vervolging en de opvang en hulpverlening aan slachtoffers te verbeteren is het noodzakelijk dat kennis en expertise worden samengebracht.

Bewustwording

De afgelopen jaren is de publieke en politieke aandacht voor het onderwerp mensenhandel, en daarmee ook kinderhandel, toegenomen. Er is nu veel meer bewustwording en kennis op het terrein van mensen- en kinderhandel.

Maar de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, organisaties als ECPAT Nederland en de hulpverlenings- en opsporingsorganisaties zelf, wijzen er op dat dit nog onvoldoende is.

De preventie van kinderhandel in Nederland moet zich niet alleen richten op risicogroepen in Nederland, maar ook in het buitenland. Diverse organisaties in Nederland zijn actief in voorlichting en onderwijs om jongeren bewust te maken over seksueel grensoverschrijdend gedrag en kinderhandel. Het Expertisepunt Jeugdprostitutie van Movisie houdt een overzicht bij van diverse initiatieven.

Loverboyproblematiek

In het Actieplan Rijksbrede Aanpak Loverboyproblematiek 2011-2014 staat dat de voorlichting over loverboy-problematiek geïntensiveerd gaat worden. Daarnaast zal de effectiviteit van preventieactiviteiten worden onderzocht.

De Nederlandse overheid zet ook in op preventie van mensenhandel in de 3 belangrijke herkomstlanden van slachtoffers: Roemenië, Bulgarije en Nigeria. In de samenwerkingsprojecten wordt intensief samengewerkt met politie, justitie en hulpverlening. Een voorbeeld is de Proeftuin Mensenhandel Bulgarije.

Signalering

Vroegtijdig ingrijpen door leraren, hulpverleners en politie zou kunnen voorkomen dat minderjarigen daadwerkelijk in de prostitutie belanden.

Moeilijk hierbij is dat er vaak wel vermoedens zijn, maar dat deze ook kunnen duiden op andere problemen dan kinderhandel. Het gaat vaak niet om één signaal. Meestal is er sprake van een combinatie van signalen in gedrag, houding en omstandigheden.

Er zijn speciale signalenlijsten ontwikkeld die iedere professional die met kinderen werkt, kan raadplegen bij een vermoeden van kinderhandel, bijvoorbeeld:

- De signalenlijst van Humanitas Rotterdam .

- De signalenlijst jeugdprostitutie van Stade Advies en

- de signalenlijst mensenhandel . Deze maakt deel uit van richtlijnen voor de opsporing en vervolging van mensenhandel van het Openbaar Ministerie. Deze is door politie en hulpverlening aangevuld.

Vermoeden melden

Het komt vaak voor dat er niets met de signalen gebeurt. Bijvoorbeeld omdat professionals het moeilijk vinden er met jongeren over te praten. Of omdat hulpverleners niet weten waar ze terecht kunnen voor advies, melding of hulp.

Het beste is om bij een vermoeden altijd het zekere voor het onzekere en contact op te nemen met het AMK, het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld of de politie. In een aantal regio's zijn gespecialiseerde meldpunten zoals het steunpunt seksueel geweld in Amsterdam of het Advies- en Meldpunt Loverboyproblematiek en Jeugdprostitutie in Leeuwarden. Gedwongen prostitutie kan ook gemeld worden bij Meld Misdaad Anoniem .

Opsporing en vervolging

De bestrijding van mensenhandel is een prioriteit van politie en Openbaar Ministerie. Het aantal opsporingsonderzoeken is de afgelopen jaren toegenomen.

In vergelijking met 2008 groeide het aantal aangiftes mensenhandel van 315 in 2008 naar 494 in 2010. Op basis daarvan zijn in 2010 ruim 534 onderzoeken uitgevoerd tegen 350 in 2008.

Daarnaast steeg het aantal verdachten van 239 in 2008 tot 337 in 2010. In 2010 zijn daarvan 278 verdachten aan het Openbaar Ministerie overgedragen. In 2008 waren dat er 173.

Volgens de cijfers in het rapport Vervolging en Berechting Mensenhandel (2012) van het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhande is het aandeel ingeschreven zaken bij het Openbaar Ministerie dat (mede) minimaal één minderjarig slachtoffer betreft in de periode 2006-2010 gemiddeld 16%.

Toch kan er volgens de Korpsmonitor Prostitutie en Mensenhandel 2010 van het Korps Landelijke Politiediensten nog veel meer gedaan worden. De opsporing en vervolging van mensen- en kinderhandel is complex. Op dit moment is er nog een tekort aan capaciteit en specialisme bij de politie om mensen- en kinderhandel effectief te bestrijden.

Opvang en hulpverlening schiet te kort

De psychische gevolgen van de ervaringen met dwang, geweld, afhankelijkheid van de mensenhandelaar en de inperking van basisvrijheden van de slachtoffers vragen om een speciale aanpak in opvang en hulpverlening. Dat geldt zowel voor buitenlandse als voor Nederlandse slachtoffers.

Ook is het vaak zeer risicovol voor een slachtoffer om terug te keren naar het gezin of de gemeenschap waar hij of zij vandaan komt. Een minderjarig slachtoffer moet zijn of haar leven in veilige omstandigheden kunnen oppakken. Dat vraagt om zorgvuldige risicotaxaties en het betrekken van ouders en andere familieleden bij terugkeer in de samenleving. Te vaak wordt een jongere opnieuw slachtoffer van kinderhandel.

Weinig opvangplekken

Op dit moment zijn er in Nederland te weinig opvangplekken die deze gespecialiseerde zorg kunnen bieden. De Nationaal Rapporteur Mensenhandel Corinne Dettmeijer, vindt dan ook dat de opvang en hulpverlening van minderjarige slachtoffers te kort schiet: 'Een 17-jarig Nederlands meisje - gedwongen tot prostitutie - die in de JeugdzorgPlus terechtkomt, wordt primair gezien als een meisje met problemen. Er is geen erkenning voor haar slachtofferschap, er is niet tot nauwelijks aandacht voor het strafrechtelijk traject.'

Onacceptabel

Dettmeijer: 'Er is onvoldoende specifieke kennis met betrekking tot mensenhandel en er is onvoldoende aandacht voor tertiaire preventie. Geen wonder dat er een verhoogd risico is op herhaald slachtofferschap. Ik vind dat onacceptabel'.

De overheid biedt echter tot op heden geen oplossing voor het structurele tekort aan specifieke opvangmogelijkheden voor minderjarige slachtoffers. Het Actieplan Rijksbrede Aanpak Loverboyproblematiek 2011-2014 kondigt wel aan te investeren in de training van hulpverleners in de jeugdzorg.

Training alleen is echter onvoldoende, zo stelt het Kinderrechtencollectief in de NGO-rapportage over de naleving van kinderrechten in Nederland. Er moeten ook concrete maatregelen worden genomen om passende hulpverlening te bieden voor de specifieke problemen die het slachtofferschap van mensenhandel voor minderjarigen met zich meebrengt.