Augeo magazine - Over veilig opgroeien

AUGEO MAGAZINE - HET ONLINE TIJDSCHRIFT OVER VEILIG OPGROEIEN

OVERZICHT

REACTIES

Besproken artikel:

Maaskant, A.M., Van Rooij, F.B., Bos, H.M.W., & Hermanns, J.MA. (2015). The wellbeing of foster children and their relationship with foster parents and biological parents: A child’s perspective. Journal of Social Work Practice (online pre-publication).

Verbondenheid met (pleeg)ouders

Pleegkinderen voelen zich verbonden met zowel hun pleegouders als hun ouders. Ook ervaren zij geen verschil in loyaliteitsgevoelens richting de pleegouders en ouders. Wel geven pleegkinderen aan dat zij voor hulp en steun beter terecht kunnen bij hun pleegouders dan bij hun ouders.

Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam naar hoe pleegkinderen de relatie met hun pleegouders en hun ouders beleven. Verder is er verband tussen het welbevinden van het pleegkind en de gevoelens van verbondenheid met de pleegouders: pleegkinderen die zich veilig en vertrouwd voelen bij de pleegouders hadden een hoge mate van welbevinden.

Dit onderzoek laat zien dat pleegkinderen goed kunnen leven met twee ouderparen en dat de band met de pleegouders belangrijk is voor hun gevoelens van tevredenheid en geluk.

De 59 pleegkinderen in het onderzoek waren tussen de 10 en 18 jaar en woonden gemiddeld acht jaar in het huidige permanente pleeggezin. Zij vulden vragenlijsten in. Helaas deden niet alle 324 benaderde kinderen mee, waardoor onduidelijk is of de onderzoeksresultaten voor pleegkinderen in het algemeen gelden. Daarom is het belangrijk dit soort onderzoek te herhalen. Ook omdat er weinig studies zijn naar de mening van de pleegkinderen zelf.

Besproken artikel:

Fuentes, M.J. et al. (2014). Impact of the parenting style of foster parents on the behaviour problems of foster children. Child: care, health and development, 41, 5, 704-711.

Positief opvoeden

In ‘gewone’ gezinnen helpt positief opvoeden, met warmte en duidelijke regels, bij de aanpak van gedragsproblemen van kinderen als angst en agressie. Recent Spaans onderzoek keek of dit ook het geval is bij pleegkinderen.

Inderdaad blijkt dat een warme, communicatieve manier van opvoeden van de pleegouder gepaard gaat met minder gedragsproblemen van het pleegkind, terwijl autoritair opvoedingsgedrag samenhangt met meer gedragsproblemen. Met autoritair opvoeden wordt een meer strikte manier van opvoeden bedoeld.

Onderzoekers bestudeerden bij Spaanse pleeggezinnen waar pleegkinderen permanent verbleven, hoe het opvoedingsgedrag van pleegouders de gedragsproblemen van hun pleegkind beïnvloedden. Het ging om 104 pleegkinderen van gemiddeld elf jaar. Veel pleegkinderen (92%) hadden voorafgaand aan het pleeggezin in een kindertehuis gewoond.

De pleegouders vulden vragenlijsten in over hun eigen opvoedingsgedrag en over de gedragsproblemen van hun pleegkind. Bij opvoedingsgedrag werd onderscheid gemaakt tussen een meer warme, communicatieve manier van opvoeden en een meer strenge, kritische (autoritaire) manier van opvoeden.

Pleegkinderen kampen door alles wat zij hebben meegemaakt soms met gedragsmoeilijkheden. Daarom is het belangrijk te weten dat het helpt om met begrip en warmte op hun soms lastige gedrag te reageren.

Besproken artikel:

Van der Voort, A., Juffer, F., & Bakermans-Kranenburg, M.J. (2014). Sensitive parenting is the foundation for secure attachment relationships and positive social-emotional development of children. Journal of Children’s Services, 9, 2, 165-176.

Dit artikel won een prijs - de 2015 Emerald LiteratiNetwork Outstanding Paper Award - en mag daarom door iedereen gratis gedownload worden: http://dx.doi.org/10.1108/JCS-12-2013-0038

Sensitief opvoeden

Gehechtheid in de kindertijd heeft belangrijke gevolgen voor de sociale en emotionele ontwikkeling. Veilig gehechte kinderen zijn nu en tijdens het opgroeien sociaal vaardiger en hebben minder gedragsproblemen dan onveilig gehechte kinderen.

Gehechtheid of hechting is geen eigenschap van een kind. Gehechtheid wordt beïnvloed door hoe de opvoeder omgaat met het kind. Op grond van positieve ervaringen gaat het (pleeg)kind zich veilig en vertrouwd voelen bij de opvoeder.

Onderzoekers van de Universiteit Leiden verhelderen het belang van gehechtheid en wat er toe doet bij het opbouwen van een veilige band. Met name sensitief opvoeden vormt de sleutel voor het opbouwen van een veilige band met het (pleeg)kind. Sensitieve (pleeg)ouders zijn oplettend en opmerkzaam: zij zien en begrijpen het gedrag van het (pleeg)kind goed en ze spelen in op wat het kind nodig heeft.

Besproken rapport: O’Higgins, A., Sebba, J., & Luke, N. (2015). What is the relationship between being in care and the educational outcomes of children? An international systematic review. Rees Centre for Research in Fostering and Education, Oxford University, UK. Hier downloaden

Besproken artikelen: Bick, J. et al. (2015). Effect of early institutionalization and foster care on long-term white matter development: A randomized clinical trial. JAMA Pediatrics, 169(3), 211-219.

Nelson, C.A. et al. (2007). Cognitive recovery in socially deprived young children: The Bucharest Early Intervention Project. Science, 318, 1937-1940.

Website BEIP

Pleegkinderen op school

Pleegkinderen presteren slechter op school dan hun klasgenoten. Dat blijkt uit een vergelijking van 28 studies naar schoolprestaties van de Universiteit van Oxford. Gezien de achterstanden die pleegkinderen vaak hebben opgelopen voor ze in het pleeggezin kwamen, is dat niet verwonderlijk.

Helpt de pleegzorgplaatsing dus niet om het functioneren van kinderen op school te verbeteren? Dat valt gelukkig mee. Bij hersenscans van achtjarige kinderen die in een tehuis óf in een pleeggezin hadden gewoond (na verblijf in een Roemeens weeshuis, uit het beroemde onderzoek Bucharest Early Intervention Project) is toch verschil te zien. De hersenen van de pleegkinderen bleken beter hersteld te zijn van de eerdere achterstanden dan de hersenen van de kinderen die in het tehuis waren gebleven.

Uit een eerdere studie van het BEIP-onderzoek was al gebleken dat pleegkinderen hoger op IQ-tests scoorden dan de kinderen die in het tehuis waren gebleven. Nu weten we dat de winst van pleegzorg zelfs in de hersenontwikkeling van kinderen aantoonbaar is.

Pleegkinderen kunnen hun klasgenoten op school dan misschien niet helemaal bijbenen, maar pleegzorg heeft hen wel verder geholpen in hun verstandelijke ontwikkeling.

Femmie Juffer is hoogleraar adoptie en

pleegzorg aan de Universiteit Leiden

en redactielid van Mobiel,

tijdschrift voor pleegzorg.

Ze selecteerde vier

interessante en actuele

pleegzorgonderzoeken.

Verbondenheid met (pleeg)ouders

Positief opvoeden

Sensitief opvoeden

Pleegkinderen op school