Augeo magazine - Over veilig opgroeien

MELDCODE

Vergeleken met andere landen geeft onze meldcode meer ruimte aan professionals om niet te melden. Wat is uniek, wat gaat goed en wat kan beter?

Waarom uniek?

• Professionals hebben niet, zoals in veel landen om ons heen, de plicht om ieder vermoeden van kindermishandeling te melden. Onze Wet Meldcode verplicht professionals enkel een meldcode te gebruiken bij vermoedens van kindermishandeling.
• Onze meldcode kent in stap 5a een unieke optie: als professionals kindermishandeling signaleren mogen zij, zónder kindermishandeling te melden bij Veilig Thuis, hulp organiseren voor het gezin, als zij verwachten hiermee voldoende bescherming tegen geweld te kunnen bieden.
• Ook uniek: de kindcheck is onderdeel van onze Wet Meldcode. Professionals die enkel met volwassenen werken, zijn daardoor ook verantwoordelijk voor het signaleren van kindermishandeling via oudersignalen.

Wat gaat er goed?

• Verbeterde signalering. Het totaal aan adviesvragen en meldingen bij Veilig Thuis is onder invloed van de Wet Meldcode in amper tien jaar tijd verdubbeld. Er zijn geen aanwijzingen dat het aantal ‘onterechte’ meldingen is toegenomen. ( Laatste prevalentiestudie NPM Leiden en de AMK/Veilig Thuis jaarverslagen 2003 t/m 2013).
• Grootste stijging in meldingen en adviesvragen komt van de ziekenhuizen en politie. Zij introduceerden duidelijke werkafspraken en screeningsinstrumenten, waardoor professionals weten welke gezinssituaties ze moeten doorgeven aan Veilig Thuis of gespecialiseerde teams. ( Laatste prevalentiestudie NPM Leiden en de AMK/Veilig Thuis jaarverslagen 2003 t/m 2013).
• Nog nooit zijn er zoveel professionals (na-)geschoold over het aanpakken van kindermishandeling. Alleen al bij AugeoAcademy hebben meer dan 130.000 professionals een nascholing afgerond. (Bij Augeo Foundation hebben 130.000 van de meer dan 500.000-1.0000000 professionals die onder de meldcode vallen, een scholing afgerond; Evaluatie Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling Rotterdam 2015 ; Onderzoek onder artsen naar werking van de meldcode ).
• De kindcheck levert een sterke stijging op van het aantal meldingen. Deze meldingen blijken bovendien zeer betrouwbaar: in meer dan 90% kan kindermishandeling bevestigd worden. ( Promotieonderzoek Hester Diderich ).

Wat gaat minder goed?

• Bij de beslissing van professionals om zelf hulp te organiseren (stap 5a) wordt regelmatig meer prioriteit gegeven aan de belangen van ouders dan aan de veiligheid van kinderen. Bijvoorbeeld geen melding omdat ‘moeder niet wil’ of omdat een melding de ‘net opgebouwde vertrouwensrelatie ouders verstoort’.
• Bij het zelf organiseren van hulp (stap 5a) wordt soms teveel naar de korte termijn gekeken en ontbreekt het sommige professionals aan actuele kennis van risicofactoren. Zoals: niet melden omdat ouders toch gaan scheiden (terwijl geweld vaak continueert na scheiding). Of omdat het kind geen problemen laat zien (terwijl bij ernstige kindermishandeling kindsignalen regelmatig afwezig zijn).
• In onderwijs, kinderopvang en bij huisartsen geen sterke stijging in aantal meldingen en adviesvragen. Het bereik van nascholingen is in deze beroepsgroepen ook lager. Mogelijk kiezen zij regelmatig voor stap 5a van de meldcode, waarin professionals zelf hulp organiseren.
• Doordat bij adviesvragen en in stap 5a geen kindgegevens worden geregistreerd bij Veilig Thuis, is het onmogelijk om in te schatten hoeveel mishandelde kinderen door professionals gesignaleerd worden en hoeveel kinderen vervolgens wel of geen hulp krijgen ( Interviews met 8 experts en politici in Augeo Actueel 2016; Retrospectief onderzoek onder 676 mishandelde kinderen, Ned Tijdsch Geneeskd. 2011;155:A3001).

VEILIG THUIS

Vergeleken met andere landen hebben we in Nederland met Veilig Thuis een organisatie die een bijzondere positie inneemt, tussen gevraagde en ongevraagde hulp in. Wat is uniek, wat gaat goed en wat kan beter?

Waarom uniek?

• Veilig Thuis is uniek gepositioneerd tussen vrijblijvende hulptrajecten en gedwongen kinderbeschermingsmaatregelen in en kan met ‘drang’ ouders stimuleren om hulp te aanvaarden.
• Veilig Thuis heeft per wet geregelde onderzoeksmogelijkheden, waarmee zij informatie over een gezin kan opvragen bij professionals zoals huisartsen en leerkrachten. Deze professionals hebben het recht - niet de plicht - deze informatie te geven.
• Veilig Thuis heeft een unieke, laagdrempelige adviesfunctie voor burgers en professionals die in hun (werk-)omgeving kindermishandeling signaleren. Hierbij worden geen personalia van kinderen en ouders geregistreerd.
• In Veilig Thuis zijn in 2015 de aanpak van kindermishandeling en de bredere aanpak van huiselijk geweld samengegaan.

Wat gaat er goed?

• Vooral professionals weten Veilig Thuis steeds meer te vinden. Het aantal adviesvragen en meldingen bij Veilig Thuis is de afgelopen tien jaar verdubbeld. Er zijn geen aanwijzingen dat het aantal onterechte meldingen is toegenomen.
• In de nieuwe handelingsprotocollen is meer aandacht gekomen voor de kerndoelstellingen van Veilig Thuis: het realiseren van veiligheid en herstel.
• Voor het overgrote deel van de kinderen lukt het Veilig Thuis om vrijwillige hulp op gang te brengen of voort te zetten.

Wat gaat minder goed?

• De Veilig Thuis-organisaties staan al jaren onder druk vanwege wachtlijsten en reorganisaties: integratie met steunpunten Huiselijk Geweld, transitie jeugdzorg, wachtlijsten en kritische inspectierapporten. ( Alle inspectierapporten uit 2015 ).
• Onderzoek wijst op een groot aantal hermeldingen: in bijvoorbeeld Den Haag betreft tot 58% van de meldingen huiselijk geweld kinderen die eerder in beeld waren vanwege gezinsgeweld. ( Onderzoek effectiviteit aanpak huiselijk geweld in de G4 , Verweij Jonker 2014; Toeleiding naar zorg bij kindermishandeling , IVO 2014; Onderzoek naar voorspellers van herhaalde meldingen huiselijk geweld , Trimbos 2013).
• Doordat bij adviesvragen geen kindgegevens worden uitgewisseld, kan Veilig Thuis moeilijk inschatten of het kind eerder geweld heeft meegemaakt. Alleen bij een melding kan Veilig Thuis nagaan of het kind een kinderbeschermingsmaatregel heeft (gehad) of in de vrouwenopvang heeft verbleven. Ook het inzien van gegevens uit andere VT-organisaties blijft een knelpunt. ( Vooronderzoek databronnen en methoden omvang huiselijk geweld en kindermishandeling , oa p 68).
• Veilig Thuis kampt onder ouders met een hardnekkig imago dat het kinderen uithuisplaatst. Ouders gaan enkel ‘onvrijwillig’ en nooit uit zichzelf naar Veilig Thuis. Ook kinderen bellen nauwelijks met Veilig Thuis.

AUGEO ACTUEEL - MELDCODE KINDERMISHANDELING: AANPASSEN? OF EEN ANDERE AANPAK?

OVERZICHT

Waarom uniek?

• Veilig Thuis is uniek gepositioneerd tussen vrijblijvende hulptrajecten en gedwongen kinderbeschermingsmaatregelen in en kan met ‘drang’ ouders stimuleren om hulp te aanvaarden.
• Veilig Thuis heeft per wet geregelde onderzoeksmogelijkheden, waarmee zij informatie over een gezin kan opvragen bij professionals zoals huisartsen en leerkrachten. Deze professionals hebben het recht - niet de plicht - deze informatie te geven.
• Veilig Thuis heeft een unieke, laagdrempelige adviesfunctie voor burgers en professionals die in hun (werk-)omgeving kindermishandeling signaleren. Hierbij worden geen personalia van kinderen en ouders geregistreerd.
• In Veilig Thuis zijn in 2015 de aanpak van kindermishandeling en de bredere aanpak van huiselijk geweld samengegaan.

Wat gaat er goed?

• Vooral professionals weten Veilig Thuis steeds meer te vinden. Het aantal adviesvragen en meldingen bij Veilig Thuis is de afgelopen tien jaar verdubbeld. Er zijn geen aanwijzingen dat het aantal onterechte meldingen is toegenomen.
• In de nieuwe handelingsprotocollen is meer aandacht gekomen voor de kerndoelstellingen van Veilig Thuis: het realiseren van veiligheid en herstel.
• Voor het overgrote deel van de kinderen lukt het Veilig Thuis om vrijwillige hulp op gang te brengen of voort te zetten.

Wat gaat minder goed?

• De Veilig Thuis-organisaties staan al jaren onder druk vanwege wachtlijsten en reorganisaties: integratie met steunpunten Huiselijk Geweld, transitie jeugdzorg, wachtlijsten en kritische inspectierapporten. ( Alle inspectierapporten uit 2015 ).
• Onderzoek wijst op een groot aantal hermeldingen: in bijvoorbeeld Den Haag betreft tot 58% van de meldingen huiselijk geweld kinderen die eerder in beeld waren vanwege gezinsgeweld. ( Onderzoek effectiviteit aanpak huiselijk geweld in de G4 , Verweij Jonker 2014; Toeleiding naar zorg bij kindermishandeling , IVO 2014; Onderzoek naar voorspellers van herhaalde meldingen huiselijk geweld , Trimbos 2013).
• Doordat bij adviesvragen geen kindgegevens worden uitgewisseld, kan Veilig Thuis moeilijk inschatten of het kind eerder geweld heeft meegemaakt. Alleen bij een melding kan Veilig Thuis nagaan of het kind een kinderbeschermingsmaatregel heeft (gehad) of in de vrouwenopvang heeft verbleven. Ook het inzien van gegevens uit andere VT-organisaties blijft een knelpunt. ( Vooronderzoek databronnen en methoden omvang huiselijk geweld en kindermishandeling , oa p 68).
• Veilig Thuis kampt onder ouders met een hardnekkig imago dat het kinderen uithuisplaatst. Ouders gaan enkel ‘onvrijwillig’ en nooit uit zichzelf naar Veilig Thuis. Ook kinderen bellen nauwelijks met Veilig Thuis.

Om te printen, gebruik download-knop bovenaan.

Waarom uniek?

• Professionals hebben niet, zoals in veel landen om ons heen, de plicht om ieder vermoeden van kindermishandeling te melden. Onze Wet Meldcode verplicht professionals enkel een meldcode te gebruiken bij vermoedens van kindermishandeling.
• Onze meldcode kent in stap 5a een unieke optie: als professionals kindermishandeling signaleren mogen zij, zónder kindermishandeling te melden bij Veilig Thuis, hulp organiseren voor het gezin, als zij verwachten hiermee voldoende bescherming tegen geweld te kunnen bieden.
• Ook uniek: de kindcheck is onderdeel van onze Wet Meldcode. Professionals die enkel met volwassenen werken, zijn daardoor ook verantwoordelijk voor het signaleren van kindermishandeling via oudersignalen.

Wat gaat er goed?

• Verbeterde signalering. Het totaal aan adviesvragen en meldingen bij Veilig Thuis is onder invloed van de Wet Meldcode in amper tien jaar tijd verdubbeld. Er zijn geen aanwijzingen dat het aantal ‘onterechte’ meldingen is toegenomen. ( Laatste prevalentiestudie NPM Leiden en de AMK/Veilig Thuis jaarverslagen 2003 t/m 2013).
• Grootste stijging in meldingen en adviesvragen komt van de ziekenhuizen en politie. Zij introduceerden duidelijke werkafspraken en screeningsinstrumenten, waardoor professionals weten welke gezinssituaties ze moeten doorgeven aan Veilig Thuis of gespecialiseerde teams. ( Laatste prevalentiestudie NPM Leiden en de AMK/Veilig Thuis jaarverslagen 2003 t/m 2013).
• Nog nooit zijn er zoveel professionals (na-)geschoold over het aanpakken van kindermishandeling. Alleen al bij AugeoAcademy hebben meer dan 130.000 professionals een nascholing afgerond. (Bij Augeo Foundation hebben 130.000 van de meer dan 500.000-1.0000000 professionals die onder de meldcode vallen, een scholing afgerond; Evaluatie Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling Rotterdam 2015 ; Onderzoek onder artsen naar werking van de meldcode ).
• De kindcheck levert een sterke stijging op van het aantal meldingen. Deze meldingen blijken bovendien zeer betrouwbaar: in meer dan 90% kan kindermishandeling bevestigd worden. ( Promotieonderzoek Hester Diderich ).

Wat gaat minder goed?

• Bij de beslissing van professionals om zelf hulp te organiseren (stap 5a) wordt regelmatig meer prioriteit gegeven aan de belangen van ouders dan aan de veiligheid van kinderen. Bijvoorbeeld geen melding omdat ‘moeder niet wil’ of omdat een melding de ‘net opgebouwde vertrouwensrelatie ouders verstoort’.
• Bij het zelf organiseren van hulp (stap 5a) wordt soms teveel naar de korte termijn gekeken en ontbreekt het sommige professionals aan actuele kennis van risicofactoren. Zoals: niet melden omdat ouders toch gaan scheiden (terwijl geweld vaak continueert na scheiding). Of omdat het kind geen problemen laat zien (terwijl bij ernstige kindermishandeling kindsignalen regelmatig afwezig zijn).
• In onderwijs, kinderopvang en bij huisartsen geen sterke stijging in aantal meldingen en adviesvragen. Het bereik van nascholingen is in deze beroepsgroepen ook lager. Mogelijk kiezen zij regelmatig voor stap 5a van de meldcode, waarin professionals zelf hulp organiseren.
• Doordat bij adviesvragen en in stap 5a geen kindgegevens worden geregistreerd bij Veilig Thuis, is het onmogelijk om in te schatten hoeveel mishandelde kinderen door professionals gesignaleerd worden en hoeveel kinderen vervolgens wel of geen hulp krijgen ( Interviews met 8 experts en politici in Augeo Actueel 2016; Retrospectief onderzoek onder 676 mishandelde kinderen, Ned Tijdsch Geneeskd. 2011;155:A3001).

Om te printen, gebruik download-knop bovenaan.

IN BEELD

VEILIG THUIS

Vergeleken met andere landen hebben we in Nederland met Veilig Thuis een organisatie die een bijzondere positie inneemt, tussen gevraagde en ongevraagde hulp in.

• Wat is uniek?

• Wat gaat goed ?

• Wat kan beter?

MELDCODE

Vergeleken met andere landen geeft onze meldcode meer ruimte aan professionals om niet te melden.

• Wat is uniek?

• Wat gaat goed ?

• Wat kan beter?